---

در تحلیل هر نوع سازه‌ای نیاز به حل یک دستگاه معادله‌های خطی یا نا‏خطی است. روش‌های گوناگون مستقیم و تکراری برای حل چنین دستگاهی وجود دارند. در شیوه‌های تکراری دقت یافتن پاسخ‌ها قابل تعیین است و با تکرار محاسبه می‌توان خطاها را کاهش داد. یکی از فرآیندهای ساده و توانمند این دسته، فن رهایی پویا می‌باشد. شیوه‌ی رهایی پویا با افزودن نیروهای اینرسی و میرایی ساختگی، سامانه ایستا را به فضای پویا می‌برند. با انتخاب مناسب عامل‌های ساختگی، سامانه پویا به پاسخ ایستا همگرا خواهد شد. در این مقاله، نخست مروری از پژوهش‌های انجام شده برای تعیین عامل‌های رهایی پویا ارائه می‌گردد. سپس، پایه‌های ریاضی شیوه‌ی پیشنهادی می‌آید. در راهکار مزبور، همانند روش سنتی رهایی پویا عامل‌های جرم و گام زمانی وجود دارد. ولی عامل میرایی در گام‌های خاصی وارد می‌گردد تا کارمایه جنبشی را به سوی صفر ببرد و پاسخ سامانه‌ی ایستا به دست آید. با کاربرد عامل میرایی به صورت متمرکز در شمار محدودی از گام‌ها، حجم محاسبات کاهش می‌یابد. همچنین نتیجه‌های عددی در تحلیل قاب و خرپا نشانگر بهبود نرخ همگرایی است. افزون بر برتری‌های کاربردی، شیوه‌ی پیشنهادی دو راهکار متفاوت میرایی سنتی و میرایی جنبشی را در قالب یک روش ارائه می‌دهد.

---

میراگر شکافدار فولادی تسلیم شونده در اتصالات سازه‌های فولادی باعث استهلاک انرژی ورودی لرزه‌ای از طریق ایجاد تغییرشکل‌های پلاستیک ‌می‌گردد و از صدمات مخرب به المان‌های اصلی سازه (تیر و ستون) جلوگیری می‌شود. شکل شکافها در این میراگر نقش بسزایی در بهبود شکل‌پذیری و عملکرد لرزه‌ای رفتار قاب‌های خمشی فولادی دارد. در این مطالعه، شکل هندسی جدیدی برای شکاف‌ها در این میراگر به منظور بهبود رفتار میراگر و اتصالات گیردار قاب‌های خمشی فولادی ارائه شده است. به‌منظور بررسی عملکرد این میراگر پیشنهادی، رفتار یک اتصال گیردار با میراگر شکافدار رایج و میراگر پیشنهادی تحت بارگذاری چرخه‌ای و بار افزون در نرم‌افزار اجزای محدودی آباکوس ارزیابی شده است. نتایج ارزیابی‌ها نشان می‌دهد کاهش عرض شکاف‌های میراگر در دو انتهای شکاف و عریض شدن قسمت میانی شکافها (نوارها) در میراگر پیشنهادی، عملکرد بهتری را نسبت به نمونه‌ رایج دارا می‌باشد. به‌گونه‌ای که میراگر شکافدار پیشنهادی با وزن یکسان نسبت به نمونه رایج آن تحت برش خالص، ۴۱ درصد جذب انرژی بیشتری دارد. همچنین استفاده از آن در زیر بال تیر در اتصال گیردار تیر به ستون تحت بارگذاری چرخه‌ای، باعث افزایش ۸/۵۱ درصدی اتلاف انرژی نسبت به نمونه رایج شده است. بنابراین عملکرد میراگر شکافدار پیشنهادی تحت برش به‌گونه‌ای است که ابتدا، قسمت میانی نوارها مانند فیوز عمل کرده و شکل‌پذیری مناسبی را فراهم می‌کند و سپس تنش‌های حداکثر به قسمت صاف بالایی و پایینی نوارهای میراگر انتقال یافته و به علت توزیع تنش در سطح بیشتر، مقاومت میراگر افزایش می‌یابد.

---

میراگر لوله­ای فولادی به عنوان نوعی از میراگرهای غیرفعال جهت اتلاف انرژی لرزهای مورد استفاده قرار میگیرد بطوری که می‌تواند مقدار قابل ملاحظه‌ای از انرژی ورودی لرزه‌ای را بواسطه ایجاد تغییرشکل‌های پلاستیک در خود مستهلک نموده و در نتیجه از ایجاد آسیب و صدمات مخرب در سازهها جلوگیری نماید. در این تحقیق، میراگر لولهای فولادی با مقطع بیضوی بمنظور بهبود رفتار میراگر لولهای در جذب انرژی لرزهای پیشنهاد شده است. همچنین، استفاده از این میراگر پیشنهادی در اتصال گیردار تیر به ستون جهت بهبود عملکرد این اتصال ارائه شده است. ابتدا به منظور ارزیابی عملکرد میراگر لوله­ای بیضوی پیشنهادی، مدلسازی این میراگر تحت بارگذاری چرخه‌ای در نرم‌افزار اجزای محدودی آباکوس (ABAQUS) انجام‌شده است و سپس، عملکرد آن با نوع رایج میراگر لولهای با مقطع دایره‌ و وزن یکسان مقایسه شده است. نتایج نشان می‌دهد میزان استهلاک انرژی میراگر پیشنهادی بیضوی شکل ۲۲ درصد بیشتر از میراگر دایره‌ای شکل می‌باشد و همچنین در میراگر پیشنهادی، توزیع تنش یکنواختتری نسبت به میراگر رایج لولهای مشاهده میشود. در ادامه این تحقیق، کارایی میراگر پیشنهادی در اتصال گیردار تیر به ستون ارزیابی شده است. برای نیل به این هدف، مقایسه عملکرد اتصال گیردار تیر به ستون مجهزشده به میراگر لوله‌ای بیضوی با میراگر شکافدار رایج در زیر بال تیر انجام شده است. نتایج ارزیابی نشان می‌دهد جذب انرژی اتصال با میراگر بیضوی ۶۳ درصد بیشتر از همان اتصال مجهز شده با میراگر شکافدار می‌باشد. همچنین لنگر حدتسلیم و نهایی در اتصال مجهز شده به میراگر پیشنهادی نسبت به میراگر شکافدار به ترتیب حدود ۸۲ درصد و۸۰ درصد افزایش یافته است. در نهایت، مقایسه عملکرد اتصال مجهز شده به میراگر بیضوی با اتصال گیردار جوشی مستقیم تیر به ستون انجام شده است. نتایج نشان میدهد که جذب انرژی در اتصال گیردار مجهز شده به میراگر پیشنهادی بطور قابل ملاحظهای نسبت به اتصای جوشی افزایش داشته است.

---

یکی از روش­های شکل­دهی لوله­ها، روش خمکاری کششی-دورانی است. امروزه خمکاری لوله­های جدارنازک
با شعاع انحنای کم یک فرآیند تولیدی پرکاربرد در صنایع خودروسازی، نظامی و هوافضا به شمار می­رود که برای خمکاری قطعات با استحکام بالا، استفاده می‌شود. در این مقاله ابتدا مدل‌های لازم برای انجام شبیه­سازی فرایند خم لوله، ایجاد شد و در ادامه خصوصیات مکانیکی لازم برای فولاد ۳۰۴ و الاستومرها تعیین گردید. در ادامه به بررسی تجربی و عددی نیروی شکل­دهی و تغییرات ضخامت دیواره­ی لوله پرداخته شد. شبیه­سازی فرآیند با استفاده از مندرلهای الاستومری پلی­یورتان و نیتریل با استفاده از نرم­افزار المان محدود آباکوس بر روی فولاد ۳۰۴ انجام گرفت که با مقایسه­ی بین نتایج شبیه­سازی و تجربی، انطباق خوبی بین نتایج مشاهده شد. همچنین اثرات پارامترهای فرآیند شامل جنس مندرل، قطر لوله و شعاع خم بر حداکثر نیروی شکل­دهی توسط آنالیز فاکتوریال مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که حداکثر نیروی شکل­دهی برای هر دو نوع جنس مندرل برای لوله­هایی با قطر کم و شعاع انحنای بالا حاصل می­گردد. همچنین، با افزایش ۳۰ درصدی شعاع خم برای لوله­های با قطر کمتر، نیروهای خمکاری ۵ برابر می­شوند. ضمناً، در قطر و شعاع خم برابر، نیروهای خمکاری در حالت استفاده از مندرل پلی­یورتان ۲۵ درصد بیشتر از مندرل نیتریل می­باشد.