---

قرآن­کریم ­مشتمل بر­ شگفتی­­­­ها­ و­ زیبایی­های بی­­­پایانی ­است. حوزه بیانی ­و ­ادبی­ قرآن‌کریم بستر بخش عمده­ای­از­ جذابیت­ها ­و ­برجستگی‌های آن است. بخشی از این زیبایی­ها در قالب آیاتی ارائه گردیده که­هم به لحاظ موضوعی و­ هم از لحاظ اسکلت واژگانی با هم یکسان­اند و تنها­ در­حروف یا واژگان اندکی ناهمگون می‌باشند. قرآن پژوهان از این امر با عنوان"متشابه لفظی" یاد کرده‌اند تا با اصطلاح "آیات‌ متشابه" که در حوزه علوم و معارف قرآن­مطرح­است، پوشیده نگردد. از جُستارهای شایسته­درنگ­ درباره این­گونه از آیات، ترجمه آن‌ها به زبان فارسی­است؛ چه ظاهر مشابه این دسته از آیات، گاه موجب لغزش مترجم می‌شود و بدون توجه به ناسازگاری اندکی که در واژگان این آیات هست، دریافت یکسان و در­نتیجه ترجمه مشابهی از آن‌ها ارائه می‌گردد که این امر کاستی ترجمه را در پی­دارد. در این پژوهش که با رویکرد توصیفی و تحلیل انتقادی صورت گرفته است، برخی از آیات متشابه لفظی مفرد، از نوع موارد ناهمگون به لحاظ اسم و فعل یا متفاوت از نظر نوع فعل مورد توجه قرار گرفته و در کنار تحلیل چرایی تشابه و تفاوت موجود در میان آن‌ها، ترجمه­های ارائه شده از این آیات، توسط مترجمان قرآن (آیتی، خرمشاهی، شعرانی، فولادوند، قمشه‌ای، مکارم شیرازی) واکاوی­شده­است. در بررسی این ترجمه‌ها، روشن گردید که در بیشتر موارد، مفاهیم آیات مورد بحث، به‌درستی و استواری برگردان نشده؛ لذا نگارنده برگردان دقیق‌تری از این‌گونه آیات را پیشنهاد داده است.  

---

یکی از راهبردهای مهم قرآن برای بیان آموزه­های خود، داستان­پردازی است. قرآن با این شیوۀ ادبی­ ـ هنری می­کوشد تا احساس دینی و شعور انسانی را تحریک کند. ازجمله داستان­های مهم و جذاب قرآن که با غرض تربیتی و تبلیغ ارزش­ها به تصویر کشیده شده، ماجرای سلیمان نبی و ملکۀ سباست. در جستار پیش­رو، با رویکرد نشانه ـ معناشناسانه و با هدف تبیین مفاهیم قرآنی و کاربردی کردن آن­ها و نیز فهم روش قرآن در تولید گفتمان، ماجرای مذکور معناکاوی می­شود. با چنین هدفی، به این پرسش پاسخ می­دهد که فرایند شکل­گیری معنا چگونه رخ می­دهد. ساختار روایت در متن به­گونه­ای است که کارکرد کنشی، فرایند تولید معنا را کنترل می­کند. یافته­ها نشان می­دهد که کارکرد کنشی حاکم بر این داستان، نظام گفتمانی کنشی را رقم می­زند. ماهیت این نظام را رفع بحران معنا (شرک) شکل داده است. در این نظام، راهبرد تصاحب ابژۀ ارزشی جنبۀ عملیاتی و برنامه­مداری دارد. سلیمان و کنش­یاران وی طی فرایند توانشی­ـ کنشی و عملیات مرحله­ای به ابژه دست یافته و سبائیان را از معنای نخست (شرک و فقدان ایمان) به معنای دوم (توحید و خداپرستی) رسانده­اند. به این ترتیب با قدرت نرم سلیمان، نظام سیاسی مبتنی بر شرک در سرزمین سبا به نظام سیاسی مبتنی بر توحید تغییر
می­یابد.

---

در مقاله حاضر از قابلیت‌های روش شبیه‌سازی خطوط جریان به منظور تعریف تابع هدفی جدید به منظور بهینه‌سازی نرخ دبی تولید نفت در فرایند تزریق آب استفاده شده است. روش شبیه‌سازی خطوط جریان، در مقایسه با روش‌های متداول شبیه‌سازی جریان چندفازی در محیط‌های متخلخل بسیار سریع‌تر است و نیازمند حافظه محاسباتی کم‌تری است. این روش با معرفی پارامتر «زمان پرواز»، این امکان را می‌دهد که بتوان تاثیر عوامل پیچیده از جمله ناهمگنی‌ها در محیط متخلخل را در محاسبات به صورتی ساده‌تر در نظر گرفت. جهت بهینه‌سازی نرخ تولید نفت از مخزن، تابعی مبتنی بر «میانگین زمان پرواز» معرفی گردیده، که کمینه نمودن آن می‌تواند معیاری برای حرکت یکنواخت جبهه‌های آب به منظور حرکت دادن فاز نفتی باشد. برای این منظور از دو روش بهینه‌سازی زنبورعسل مصنوعی (ABC) و SQP برای کمینه کردن تابع هدف استفاده شده‌‌ است و نتایج بدست آمده از آنها با یکدیگر مقایسه گردیده است. مزایا و معایب هریک از این روش‌ها بررسی شده و با استفاده از مزایای آنها، یک روش ترکیبی در یافتن جواب بهینه ارائه گردیده است. در روش ترکیبی برای تولید حدس اولیه در الگوریتم SQP از الگوریتم ABC استفاده می‌شود. با انجام صحت‌سنجی در یک مدل مخزن همگن دو بعدی، نسبت به درستی رویکرد ریاضی اطمینان حاصل شده است. سپس یک مساله ناهمگن دو بعدی و یک مدل مخزن پیچیده سه بعدی مورد بررسی قرار گرفته‌اند. در تمامی مسائل مورد بررسی مشاهده شد که روش ترکیبی می‌تواند با سرعت و دقت بیشتری نسبت به دو روش دیگر به نقطه بهینه نزدیک شود.

---

در این مقاله جریان سیال غیرنیوتنی در یک مخزن نفتی برای حالت دوفاز مخلوط نشدنی بصورت عددی مورد بررسی قرار گرفته است. جریان مورد نظر در یک محیط متخلخل بصورت تراکم پذیر شبیه سازی شده است. معادله ساختاری کاریو-یاسودا به عنوان مدل مورد نظر برای شبیه سازی سیال غیرنیوتنی استفاده شده است. از روش IMPES که میدان فشار را به صورت کاملاً ضمنی و معادله اشباع را به صورت صریح در نظر میگیرد، برای حل عددی بهره گرفته شده است. نتایج حاصل نشان میدهد که ویسکوزیته سیال غیرنیوتنی در نرخ برش صفر تأثیر زیادی بر بازده جاروب شدن مخزن و جلوگیری از کانالیزه شدن سیال تزریقی و رشد پدیده انگشتی شدن آن در مخزن دارد. همچنین مشاهدات نشان میدهند که افزایش ویسکوزیته سیال غیرنیوتنی باعث افزایش بازده و تولید تجمعی نفت و کاهش اثر انگشتی شدن سیال تزریقی در نفت مخزن میگردد. ثابت زمانی سیال کاریو- یاسودا که مشخص کننده خاصیت الاستیک سیالات غیرنیوتنی می باشد به ازای مقادیر کم تراوایی مخزن تأثیر چندانی روی مشخصه های جریان سیال ندارد و افزایش نفوذپذیری مخزن باعث محسوس شدن تأثیر آن روی جریان ایجاد شده در محیط متخلخل میگردد. افزایش دبی حجمی تزریقی به مخزن نفتی باعث افزایش دبی حجمی سیال تولیدی میگردد، اما مقدار دبی تزریقی دارای یک بازه بهینه برای برداشت بهینه نفت میباشد. علاوه بر این، مدت زمان رسیدن اولین المان سیال تزریقی به چاه تولید با تغییر خواص مؤثر سیال تزریقی مورد بررسی قرار گرفته و نتایج ارائه شده است.

---

منابع نفت سنگین و ماسههای قیری حدود ۷۰ درصد منابع نفتی جهان را در بر می‌گیرند و مخازن نفت سنگین توانایی جبران کاهش تولید از مخازن نفتی متعارف را دارند. بهره‌برداری از منابع عظیم به علت لزجت بالای نفت، به طور عمده با روش‌های ازدیاد برداشت حرارتی انجام می‌شود. هدف از فرآیند‌های حرارتی، کاهش لزجت نفت و در نتیجه افزایش تحرک‌پذیری آن و بهبود برداشت نفت می‌باشد. در این میان روش ریزش ثقلی به کمک بخار یکی از کارآمدترین روش‌ها است. در این روش دو چاه افقی حفر شده و از یک چاه بخار داغ تزریق شده و موجب حرکت نفت به سمت چاه دیگر میشود. بهینهسازی پارامترهای عملیاتی در طی این فرآیند از اهمیت بسزایی برخوردار است. کنترل فشار یا دبی چاه‌ها از متداولترین روشهای ازدیاد برداشت میباشد. در این مقاله برای نخستین بار علاوه بر دبی چاههای تزریق و تولید، اقدام به بهینه‌سازی دمای تزریق بخار میشود. نشان داده شد که برای دمای تزریق بخار نیز مقداری بهینه وجود دارد. بعلاوه برای حالات مختلف تحلیل تولید آنتروپی نیز انجام شده است. برای شبیه‌سازی فرآیند ازدیاد برداشت از یک نرم‌افزار تجاری استفاده شد و بهینه‌سازی پارامترهای عملکردی با استفاده از الگوریتم جستجوی الگو انجام شده است. محاسبه تولید آنتروپی نیز براساس نتایج شبیه‌سازی عددی و با استفاده از کد محاسباتی نوشته شده صورت گرفته است. مشاهده شد که بیشترین برداشت تجمعی نفت با کمترین میزان تولید آنتروپی متناظر است و در نتیجه می‌توان از تولید آنتروپی به عنوان تابع هدف مناسبی در فرآیندهای ازدیاد برداشت استفاده نمود.

---

أدب السجون هو فرعٌ من فروع الأدب الغنائی الذی أوجدته الظروف السیاسیه والاجتماعیه فی مختلف المجتمعات، کما هو تعبیر عن المشاعر الصادقه للذین اعتقلوا بسبب دعوتهم للحریه، فتعرضوا للتعذیب والاضطهاد. من هؤلاء الکتّاب المعاصرین فی الأدبین الفارسی والعربی الذین کانت لکتاباتهم بصمه واضحه فی هذا المجال هما عبدالرحمن مجید الربیعی المولود عام ۱۹۳۹م ورضا براهنی المولود عام ۱۹۳۵ م. روایه "الوشم" هی تجسید لانحسار بعض التیارات السیاسیه کالحزب الشیوعی فی العراق بعد هزیمه أول حکومه جمهوریه فی هذا البلد.کما أنّ روایه "بعد از عروسی چه گذشت"، تصویر للمواجهات العنیفه والمسیئه لعملاء السافاک للسجناء السیاسیین. فعکست هذه الروایه صوره للوضع السیاسی فی عهد محمد رضا بهلوی. قامت هذه الدراسه، فی إطار المنهج الوصفی-التحلیلی وعلی أساس المدرسه الأمریکیه للأدب المقارن، بمقارنه الروایتین من منظور أدب السجون. فنتائج هذه الدراسه تبدی غرض الکاتبین من کتابه هذه الروایتین وهو تصویر المجال الفکری وکیفیه تعامل الحکومات مع المثقفین فی إیران والعراق. لکن الفرق فی الوضع السیاسی للبلدین أدّی إلی نهایات مختلفه لأبطال الروایتین.