---

L – لیزین یکی از اسیدهای¬آمینه ضروری است که در تغذیه انسان و دام اهمیت بسزایی دارد. این اسیدآمینه به دلیل کاربرد بسیار در صنایع دارویی و غذایی حائز اهمیت می¬باشد. تولید صنعتی لیزین از نظر اقتصادی بسیار مهم است. سالانه چندین هزار تن لیزین در جهان بوسیله Corynebacterium glutamicum تولید می¬شود. روش بررسی: پس از تهیه پرایمرهای اختصاصی با دو توالی برشی برای آنزیم¬های NheI و HindIII، ژن مورد نظر با روش PCR تکثیر یافت و جهت تعیین ترادف و هضم آنزیمی مناسب در وکتور pTZ۵۷R/T کلون گردید. پس از تعیین ترادف و اطمینان از صحت ژن مورد نظر، قطعه ژنی با انتهای چسبنده در وکتور بیانی pET۲۸a کلون و در سویه E.coli BL۲۱(DE۳) ترانسفورم گردید. پلاسمید نوترکیب با روش¬های هضم آنزیمی و تعیین ترادف ارزیابی شد. یافته¬ها: ژن LysA به طول kb ۳/۱ با توالی صحیح کلون گردید. هضم آنزیمی با موفقیت انجام شد بدین ترتیب که ژن LysA به طور کامل از پلاسمید جدا گردید. همسانه سازی با استفاده از SDS-PAGE تایید شد. بحث: در این مطالعه برای اولین بار بیان ژن آنزیم دی¬آمینوپیمیلات¬دکربوکسیلاز (۴,۱.۱.۲۰ EC) همسانه گردید و وکتور بیانی بررسی شد.

---

تعیین ارتباط اهمال‌کاری سازمانی با برانگیختگی شناختی و فرسودگی شغلی هدف این پژوهش است. روش: روش انجام پژوهش توصیفی-  همبستگی است. داده‌های مورد نیاز با استفاده از مقیاس‌های اهمال‌کاری سازمانی، برانگیختگی شناختی و فرسودگی شغلی مسلش در نمونه‌ای ۱۰۰ نفری از کارکنان اداره‌های دولتی استان تهران که به طور تصادفی چند مرحله‌ای انتخاب شده بودند، به دست آمد و با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون و روش تحلیل مسیر تجزیه و تحلیل شد. یافته‌ها: نتایج ضریب همبستگی نشان داد که اهمال‌کاری سازمانی با برانگیختگی شناختی (۴۰۲/۰=r،p≤۰/۰۱ ) و فرسودگی شغلی (۴۳۲/۰=r،p≤۰/۰۱ ) ارتباط مثبت و معنا‌دار دارد. اما ضریب همبستگی بین فرسودگی شغلی و برانگیختگی شناختی (۱۹۱/۰=r،p≥۰/۰۵ ) معنادار به دست نیامد. نتایج تحلیل مسیر نشان داد که ارتباط اهمال‌کاری سازمانی و فرسودگی شغلی مستقیم می‌باشد و برانگیختگی شناختی نقش واسطه‌گری ندارد. این مدل تأیید شد. نتیجه‌گیری: در میان کارکنان اداره‌های دولتی استان تهران سطح اهمال‌کاری سازمانی بر سطح فرسودگی شغلی تأثیر دارد. از این رو برای کاهش فرسودگی شغلی مداخلاتی در جهت کاهش اهمال‌کاری سازمانی توصیه می‌شود.   واژگان کلیدی:اهمال‌کاری سازمانی، برانگیختگی شناختی، فرسودگی شغلی، کارکنان اداره‌های دولتی تهران.  

---

گردشگری یکی از مهم‌ترین صنایع جهانی است که به گردشگران این امکان را می‌دهد تا با زبان‌ها، فرهنگ‌ها، سنت‌ها و سبک زندگی‌های متفاوت آشنا شوند. هدف از انجام پژوهش حاضر تحلیل رفتار گردشگران ورزشی با استفاده از مدل SOR است. روش تحقیق از نظر ماهیت از نوع تحقیقات توصیفی-پیمایشی و از نظر هدف کاربردی است. جامعه آماری، شامل تمامی گردشگران ورزش‌های کوهستانی مجموعه تفریحی-ورزشی توچال تهران بود. حجم نمونه با استفاده از نرم‌افزار PASS ۳۰۰ نفر تعیین شد. ابزار جمع‌آوری اطلاعات پرسشنامه رفتار گردشگر سوپینگ ۲۰۱۲ بود که روایی آن توسط ۱۰ تن از اساتید دانشگاه‌های کشور که در حیطه گردشگری ورزشی و رفتار مصرف‌کننده مطالعه داشتند، تایید شد. ضریب پایایی پرسشنامه با استفاده از آزمون آلفای کرونباخ و پایایی ترکیبی مورد محاسبه قرار گرفت و مقدار آلفای کرونباخ برابر ۹۱/۰ به دست آمد. نتایج بدست آمده نشان داد که تصویر مقصد بر پیش‌شرط‌ها و کیفیت شخصی گردشگران ورزش‌های کوهستانی تاثیر دارد. همچنین نحوه کسب اطلاعات بر پیش‌شرط‌ها و کیفیت شخصی گردشگران ورزشی تاثیرگذار است؛ به‌علاوه همتایان تاثیر مثبت و معناداری بر پیش‌شرط‌ها و کیفیت شخصی گردشگران ورزشی دارد. تاثیر پیش‌شرط‌ها بر واکنش رفتاری گردشگران ورزشی و نیز تاثیر کیفیت شخصی بر واکنش ‌رفتاری گردشگران ورزشی تایید شد. از پیامدهای این پژوهش می‌توان به بهبود درک رفتار گردشگران ورزشی برای مدیران و بازاریابان بخش گردشگری ورزشی اشاره کرد.

---

هدف از این پژوهش، ارزیابی عملکرد فدراسیون شطرنج جمهوری اسلامی ایران مبتنی بر رویکرد ۳۶۰ درجه بود. جامعه‌ آماری شامل سه گروه مدیران، ورزشکاران و گروه ذینفعان بود که تعداد ۱۰۹۰ نمونه مورد بررسی قرار گرفتند. از پرسش‌نامه محقق ساخته جهت جمع‌آوری اطلاعات استفاده شد که شامل سه بخش اطلاعات جمعیت‌شناختی، مقایسه‌ عملکرد دوره قبل و دوره جدید مدیریت فدراسیون شطرنج (شامل شش بعد مدیریت و مالی، ارزیابی، کنترل و نظارت، مدیریت منابع انسانی، کسب قهرمانی و دستیابی به هدف، آموزش، پژوهش و فرهنگی و فن‌آوری اطلاعات) و عوامل موثر بر پیشرفت این فدراسیون بود. روایی پرسش‌نامه‌ها توسط ۱۲ نفر از صاحب‌نظران و پایایی آن‌ها با استفاده از آزمون آلفای کرونباخ (۰,۸۸= α، ۰,۹۰= α ) مورد تایید قرار گرفت. تجزیه‌وتحلیل داده‌ها با استفاده از آمار توصیفی و استنباطی کلموگروف-اسمیرنوف، آزمون تی جفت‌شده، آزمون تی مستقل و آزمون فریدمن با استفاده از نرم‌افزار SPSS ۲۲ انجام شد. درنهایت میزان تاثیر چهار عامل بر پیشرفت این فدراسیون محاسبه و رتبه‌بندی شد. براساس یافته‌های تحقیق می‌توان نتیجه گرفت که فدراسیون در دوره مدیریت جدید نسبت به دوره قبلی در هر شش بعد پیشرفت داشته است؛ همچنین این فدراسیون در  زمینه امور مدیریتی و مالی، بیشترین و در زمینه آموزش، پژوهش و فرهنگی، کمترین میزان پیشرفت را داشته است. در زمینه عوامل موثر بر پیشرفت نیز، عامل مدیریت و امور مالی بیشترین و عوامل فن‌آوری اطلاعات و ورزشکاران، کمترین میزان تاثیر بر پیشرفت فدراسیون را داشته‌اند. به‌عنوان نتیجه‌گیری کلی می‌توان بیان داشت که می‌توان با مدیریت صحیح متغیرهای موثر بر ورزش شطرنج، عملکرد این ورزش را بهبود بخشید.

---

اهداف: خصوصیات عملکردی پروتئین استخراجی به روش حلالیت و ترسیب ایزوالکتریک، تحت تاثیر فاکتورهای مختلفی از جمله استفاده از اسید یا باز هنگام استخراج پروتئین قرار دارد. هدف پژوهش حاضر، بررسی خصوصیات عملکردی پروتئین استخراج‌شده از ماهی کاراس معمولی (Carassius carassius) با روش حلالیت و ترسیب ایزوالکتریک اسیدی و بازی بود.
مواد و روش‌ها: پژوهش تجربی حاضر روی ۵۶ قطعه ماهی کاراس معمولی شهر بندر ترکمن انجام شد. گوشت چرخ‌شده ماهی‌ها به‌طور تصادفی به دو گروه همگن برای اعمال روش ISP اسیدی و بازی تقسیم شد. پروتئین از گوشت چرخ‌شده بازیافت و خصوصیات عملکردی آن بررسی شد. تجزیه و تحلیل داده‌ها با نرم‌افزار SPSS ۲۱، از طریق آزمون  Tدومتغیره صورت گرفت.
یافته‌ها: پروتئین استخراج‌شده از گوشت ماهی کاراس معمولی در تیمارهای اسیدی و بازی اختلاف معنی‌داری داشتند (۰/۰۵>p). در نگهداری آب بین دو تیمار تفاوت معنی‌داری مشاهده نشد (۰/۰۵p>). ظرفیت امولسیون‌کنندگی پروتئین استخراج‌شده در تیمار بازی به‌طور معنی‌داری بالاتر از تیمار اسیدی بود (۰/۰۵>p). شاخص پایداری امولسیون در تیمار بازی، مقادیر بالاتری در مقایسه با تیمار اسیدی داشت. تمامی نمونه‌ها شاخص رفتار جریان (n) کمتر از یک داشتند که نشان داد این نمونه‌ها رفتار سودوپلاستیک دارند.
نتیجه‌گیری: پروتئین استخراج‌شده از گوشت ماهی کاراس معمولی در تیمار اسیدی بیشتر است، ولی تیمار بازی خصوصیات عملکردی بهتری دارد. تیمار بازی، ظرفیت امولسیونی بالاتری نسبت به تیمار اسیدی تشکیل می‌دهد و شاخص پایداری تیمار بازی بالاست. محلول‌های پروتئینی و امولسیون‌های تهیه‌شده اسیدی و بازی، خصوصیت سودوپلاستیک دارند. میزان ویسکوزیته مواد غذایی در تیمار اسیدی نسبت به تیمار بازی بیشتر است.

---

فرآورده‌های نفتی با ارزش‌ترین کالای صادراتی کشور محسوب می‌شود. مقدار مصرف داخلی کشور از تولید نفت خام حدود ۳۰ درصد می‌باشد . این امر برای کشوری همچون ایران که به شدت متکی به درآمدهای نفتی است بسیار اهمیت دارد. یکی از مصرف کنندگان عمده سوخت در کشور بخش حمل و نقل می‌باشد. هدف اصلی این مقاله اندازه‌گیری و تخمین بهره‌وری سوخت در بخش حمل و نقل زمینی کشور با استفاده از آمارهای موجود طی سالهای ۸۲-۱۳۵۰ می‌باشد. در برآورد بهره‌وری سوخت در بخش حمل و نقل زمینی از داده‌های سری زمانی استفاده شده است و موضوع پایایی و هم انباشتگی متغیرها مد نظر قرار گرفته و بررسی شده است. در این مرحله ابتدا، مرتبه جمعی بودن متغیرهای الگو و سپس ساختار الگو و تعداد وقفه‌های بهینه ، مشخص می‌شوند. در گام بعدی، تعداد بردارهای هم انباشتگی الگو تعیین شده و در نهایت، با اعمال قیود مورد نظر، تابع بهره وری سوخت در بخش حمل و نقل زمینی برآورد می‌شود.

---

پژوهش حاضر که بر پیوستار سبکی زبان فارسی متمرکز است، در چهارچوب گویش­شناسی ادراکی به بررسی تنوع سبکی می­پردازد و نحوۀ ادراک گویشوران فارسی‌زبان از میزان رسمی بودن جملات زبان فارسی را در نظر دارد. هدف پژوهش پاسخ به این پرسش­هاست که چگونه می­توان بر مبنای ویژگی­های زبانی، میزان رسمی بودن یک جمله را تعیین کرد و کدام ویژگی‌های تلفظی، واژگانی و ساختاری بر قضاوت فارسی‌زبانان تأثیر بیشتری می‌گذارند. ابزار گردآوری‌ داده پرسش­نامه­ای متشکل از ۱۵ جمله است که گزارۀ واحدی را منتقل می­کند. مشارکت­کنندگاندر پژوهش، ۷۰ مرد و زن در سه گروه سنی ۲۰ تا ۳۰ ساله (۳۵ نفر)، ۳۰ تا ۴۰ ساله (۲۰ نفر) و ۴۰ تا ۵۰ ساله (۱۵ نفر) هستند که به‌کمک شم زبانی خود، این جملات را بر پیوستاری از رسمی­ترین تا غیررسمی­ترین درجه تحلیل و نمره‌دهی کرده‌اند. پژوهش از نوع توصیفی- تحلیلی و روش تحلیل داده کیفی و کمی است. نتایج نشان می­دهد که می‌توان با توجه به تعداد عناصر زبانی نشان‌دار سبکی، میزان تقریبی رسمی بودن جمله را اندازه‌گیری نمود. با وجود این، قضاوت گوینده از میزان رسمی بودن یک جمله لزوماً به تعداد عناصر زبانی نشان‌دار سبکی بستگی ندارد و حضور برخی واژه­ها و عباراتی که به‌لحاظ رعایت ادب در زبان نشان‌دارند، بر قضاوت تأثیر می­گذارد. به‌طور کلی به­نظر می­رسد که تأثیر انتخاب­های واژگانی و برخی تغییرات تلفظی بر قضاوت گویشوران بیشتر از سایر ویژگی­های تلفظی و ساختاری است.

---

---

چکیده- یکی از دلایل اصلی ضعف در سیستم مدیریت فرودگاهی و نبود کفایت ظرفیت برخی از بخش ها ی فرودگاه، نبود اطلاع کافی یا ارزیابی دقیق، از میزان خدمت دهی آن قسمت فرودگاه است. برای مدیریت صحیح فرودگاه، باید از عملکرد و سیستم کلی اجزای آن آگاهی پیدا کرد. در این مقاله، پس از شناسایی عوامل مؤثر بر کارایی و سطوح ارائه خدمات فرودگاه ها ، روش ارزیابی و رتبه بندی فرودگاه ها بر اساس این عوامل ارائه می شود. هدف اصلی این مقاله، شناسایی و دسته بندی عوامل مؤثر بر کارایی و سطوح ارائه خدمات با استفاده از نتایج تحقیقات پیشین و مطالعات میدانی برای گرداوری نظرات خبرگان و کارشناسان است . میزان اهمیت هر یک از عوامل و پارامتر های زیرمجموعه آن ها، با پیاده سازی فرایند تحلیل سلسله مراتبی روی نظرات خبرگان حاصل از پرسشنامه، تعیین می شود. نتایج مدل رتبه بندی فرودگاه ها بر اساس کارایی و سطوح ارائه خدمات، سبب آگاهی از نقاط قوت و ضعف فرودگاه در تمامی بخش ها، اطلاع از رتبه هر فرودگاه نسبت به سایرین و شناسایی پتانسیل های مجموعه در هر بخش می شود. نتایج نشان می دهد که اهمیت عوامل مؤثر بر کارایی ( ۷۶,۷ درصد) حدود ۳ برابر اهمیت سطوح خدمات ( ۲۳.۳ درصد ) است. هم چنین مهم ترین پارامترها، باندهای پرواز با ۲۶.۱۱ و باندهای خزش با ۹.۶ درصد و کم اهمیت ترین پارامترها، فضای نگه داری اطفال با ۰.۱ و دستگاه های خودکار با ۰.۱۱ درصد شناخته شدند.

---

چکیده- مدل های تعقیب خودرو در مطالعات مختلف از جمله: تحلیل ظرفیت، تحقیقات ایمنی، شبیه سازی جریان ترافیک و توسعه سیستم های کنترل خودکار خودروها کاربرد دارند. در طول شش دهه اخیر، مدل های تعقیب خودرو توسعه زیادی یافته که است. محرک در این مدل، اختلاف سرعت دو خودروی درگیر در GHR معروف ترین مدل تعقیب خودروی محرک- محور، مدل فرایند تعقیب خودرو است که در این مقاله، پیشنهاد جایگزینی آن با شاخص زمان تا تصادف در موقعیت شتاب منفی به عنوان NGSIM پروژه I- عاملی گویاتر ارائه می شود. برای مقایسه ی مدل پیشنهادی با مدل پایه از داده های واقعی جریان ترافیک آزادراه ۸۰ با تعیین زمان واکنش لحظه ای برای هر راننده در طول فرایند تعقیب NGSIM استفاده می شود. انتخاب نمونه مناسب از داده های پروژه ۰ در حالت پایه به / از ۲۳۳ (R خودرو انجام می شود. نتایج مدل سازی در دو حالت مختلف حاکی از افزایش ضریب تعیین مدل ( ۲ ۰/۶۳۱ در مدل پیشنهادی است. هم چنین نتیجه تحلیل روندگرای براورد- مشاهده برای اعتبارسنجی مدل پیشنهادی (با ضریب تعیین ۰/۸۸۳ ) قابل قبول ارزیابی شد. نتایج نشان می دهد که در تحلیل رفتار رانندگان در مدل های تعقیب خودرو، شاخص زمان تا تصادف نسبت به متغیر اختلاف سرعت، از توضیح دهندگی بیش تری دارد.

---

صنعت حملونقل هوایی، به خاطر تأثیر زیاد بر توسعه اقتصادی و سطح رفاه جوامع، نسبت به سایر روش های حمل - ونقلی اهمیت ویژه ای دارد. شبکه پروازی یکی از اساسیترین اجزای بازار حملونقل هوایی است که تأثیر چشم گیری بر درامد شرکتهای هواپیمایی دارد. برای افزایش کارایی شبکه، وجود یک برنامه ریزی مدون ضروری است. شبکه قطب واقمار به دلیل کاهش هزینه عملیاتی، ایجاد زمینه برای توسعه شبکه پروازی و رقابت، نسبت به شبکههای مختلف، در حملونقل هوایی کاربرد گستردهای دارد. برای طراحی شبکه قطب و اقمار با توجه به تنوع پارامترها و متغیرهای تصمیمگیری و همچنین شکل های مختلف شبکه، مدلهای گوناگونی ارائه شده است. در این پژوهش، مدلی مناسب برای ارزیابی و طراحی شبکه قطبواقمار، تعیین مسیرهای بهینه پروازی و تخصیص ناوگان به این مسیرها ارائه شده است. در مدل طراحیشده، هر دو حالت ارتباط مستقیم و ارتباط از طریق قطب در نظرگرفته میشود و سرانجام، شبکه بهینه با تلفیقی از این دو حالت ارائه میشود. همچنین مدل برای الگوی تقاضای ایران با روش انشعاب و تحدید، حل شده که نتایج نشان میدهد این مدل جوابهای منطقی را درباره ی مسئله ارائه میدهد.

---

کیتینازها جزء آنزیم های ضروری سخت پوستان می باشند که در چرخه پوست اندازی و هضم کیتین نقش مهمی ایفا میکنند. بر اساس مطالعه حاضر، cDNA رمزگردان کیتیناز از Penaeus mergueinsis با طول bp ۱۴۴۰ شامل ۴۶۷ اسید آمینه با روش PCR تعیین توالی و سپس آنالیز فیلوژنیکی و بیوانفورماتیکی آن انجام شد. توالی جدید در بانک ژنی با شماره دستیابی MT۲۵۰۵۳۹ثبت شد و  وزن مولکولی پروتئین حاصل از این توالی KDa ۵۱,۸۴ و نقطه ایزوالکتریک تئوریکال ۴.۷۹ تخمین زده شد. مقایسه توالی آمینواسیدی در بین کیتینازهای پنائید بیشترین شباهت (حدود ۹۷ تا ۹۲ %) به ترتیب با P. mondon chi-۳، F. chinensis، P. vannamei و P. japonicus chi-۳ نشان داد. بررسی های فیلوژنتیکی نشان داد که کیتیناز مطالعه حاضر متعلق به کیتینازهای گروه ۳ می­باشد. آنالیزهای الگوی پروتئینی آشکار شده نشان داد که کیتیناز P. mergueinsis شامل دمین کاتالیتیکی Glyco-۱۸ در موقعیت ۲-۳۴۷، یک جایگاه متصل شونده به کیتین پریتروفین A در موقعیت ۴۰۳-۴۵۶، یک پل دی سولفیدی شکل گرفته توسط دو سیستئین در موقعیت ۴۲۱- ۴۳۶، یک دمین متصل شونده به کیتین نوع ۲، جایگاه فعال (^۱۱۷FDGLDMDWE^۱۲۵)، یک ناحیه غنی از پرولین / ترئونین در موقعیت های ۳۷۶-۴۱۲ و یک جایگاه مفروض N – گلیکوزیلاسیون در موقعیت ۴۲۴- ۴۲۷ (NTSG) می باشد. مطالعه حاضر نشان می­دهد که توالی P. mergueinsis حاوی موتیف های کیتیناز فعال و مشابه کیتینازهایی است که قبلا  تعیین توالی شده اند و درصورت کلونیگ، بیان و تخلیص احتمالا ویژگی های کارکردی و ساختاری مشابه آنزیم های گونه های مورد اشاره بالا را دارد.

---

کلبسیلا ‌‌‌پنومونیه، باسیل گرم منفی از اعضای خانواده انتروباکتریاسه می باشد و علیرغم اینکه جزئی از میکروفلور طبیعی بدن می باشد، یک پاتوژن فرصت طلب و از عوامل اصلی عفونت های بیمارستانی است. افزایش ظهور مقاومت به چند دارو در کلبسیلا پنومونیه گزینه های درمانی را برای این باکتری محدود کرده است. نانولوله های کربنی (CNT) می توانند با بهبود پایداری و حلالیت دارو، اثربخشی داروها را افزایش دهند. هدف این تحقیق، تهیه و ارزیابی اثر آنتی باکتریال نانوسیال حاوی نانو لوله های کربنی عاملدار(f-CNT-NF) بر کلبسیلا پنومونیه جدا شده از نمونه های بالینی می باشد. برای تائید سویه تست های بیوشیمیایی IMViC، کیتAPI۲۰E و تست های افتراقی تکمیلی انجام گردید. مقاومت آنتی بیوتیکی با روش انتشار دیسک تعیین شد. سویه مورد مطالعه، نسبت به تمامی آنتی بیوتیک(Ab) های مورد بررسی از جمله سفپیم، مقاومت نشان داد. کمترین غلظت مهارکنندگی(MIC) با استفاده از روش میکرو رقت Ab تعیین شد. MIC در ۵ حالت اثردهی شاملAb ، f-CNT-NF ، CNT-NF بدون عامل ، Ab به همراه CNT-NF و Ab به همراه f-CNT-NF ، تعیین گردید. علیرغم اینکه اثر دهی ۱۰ µg/ml سفپیم، و µg ۸۰ f-CNT-NF ، به طور جداگانه، رشد باکتری را مهار نکرد، اما اثر دهی همزمان µg/ml ۱۰ سفپیم به همراه µg۸۰ f-CNT-NF ، رشد باکتری را مهار کرد. نتیجه گیری شد که f-CNT-NF می تواند در انتقال دارو در غلظت های پایین تر از حالت آزاد، موثرتر باشد که می تواند به عنوان ابزاری برای بهینه سازی دارو رسانی استفاده شود.

---

 در این مقاله، حمل چند گروه از مواد خطرناک در شبکه ای از راه ها با مبدأ و مقصد متفاوت و تقاضای معین بررسی شده است. نخست، شاخص ریسک با مؤلفه های جمعیت، محیط زیست و ابنیه مسیر، طراحی و ریسک در هر مسیر محاسبه شد. در مسیریابی هم به ریسک در کل شبکه و هم به ریسک در مسیر توجه شده است تا عدالت در توزیع ریسک برقرار باشد. بنابراین مدل اصلی پیشنهادی این پژوهش یک مدل خطی دوسطحی با توجه تنها به مقوله ایمنی است. سپس با توجه به اهمیت اقتصادی بودن مسیر های به دست آمده، با تلفیق جواب مدل ایمنی در مدلی دیگر، مسیرهایی ایمن و اقتصادی برای حمل مواد خطرناک پیشنهاد شده است. در نهایت نتایج دو مدل مقایسه شده است. از نتایج این پژوهش می توان در جلوگیری از حوادث حمل مواد خطرناک و مدیریت ناوگان ترابری این مواد بهره گرفت.

---

 ریزش بهمن در جاده­های کوهستانی ایران یکی از حوادثی است که در ماه های سرد سال امکان وقوع دارد و موجب مسدود شدن برخی از جاده­های اصلی کشور می­شود. این موضوع به خصوص در مسیرهای ارتباطی بین پایتخت و شمال کشور بیش تر مشهود است. ارزیابی و بررسی وضعیت بهمن­خیزی نقاط جاده با استفاده از جمع آوری اطلاعات و در صورت نیاز، مطالعات میدانی و تهیه ی عکس های هوایی انجام می­پذیرد. دراین خصوص جمع آوری اطلاعات منطقه­ای، پایداری شیب، زمین شناسی، تعدد و تکرر و ترافیک جاده ضروری است. در این تحقیق، با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی(AHP)^۱ میزان اهمیت هر یک از اطلاعات و پارامترهای مذکور تعیین می شود. روش کار بدین صورت است که با نظرسنجی از خبرگان و کارشناسان، وزن­های نسبی و سپس با به کارگیری نرم افزار EXPERT CHOICE میزان وزن­های نهایی هر پارامتر تعیین می شود؛ در نتیجه مدل خطرسنجی ریزش بهمن که میزان ریسک ریزش بهمن را در نقاط مختلف محورها نشان می دهد، تعیین خواهد شد. مدل مذکور در محور کرج- چالوس که بین استان های البرز و مازندران قرار دارد و یکی از ۴ شریان اصلی ارتباطی بین پایتخت و شمال کشور است، به کارگرفته شد و میزان خطر نقاط مختلف ریزش بهمن با روش فوق مشخص شد. براساس روش فوق ۱۵ نقطه ی دارای خطر ریزش بهمن در جاده ی کرج- چالوس و اولویت هر نقطه به لحاظ ریسک تعیین شد که به ترتیب نقاط واقع در کیلومترهای ۶۵، ۷۳ و ۶۰ از مبدأ کرج خطر بیش تری دارند و باید روش­های ایمن­سازی در مقابل بهمن برای آن ها به کار گرفته شود.

---

موضوعات مربوط به مطالعات ژئومورفولوژیکی از منظر ارزیابی در کلان شهر تهران که طی نیم قرن گذشته توسعه یافته، متعدد است. بررسی حوضه‌های زهکشی سطحی و آبراهه‌های آن یکی از این موضوعات می‌باشد. تغییر مسیر آبراهه‌ها و مسیل‌های طبیعی بدون توجه به اصول و فرایندهای ژئومورفولوژیکی در شهر تهران می‌تواند آثار زیانباری را به ساکنان شهر وارد کند. در حال حاضر زهکشی شهر تهران از طریق سه محدوده ۱- حوضه‌های منتهی به کانال سیل برگردان غرب و رودخانه کن؛ ۲- حوضه‌های منتهی به کانال ابوذر و مسیل باروتکوبی؛ ۳- حوضه‌های شهری منتهی به زمین‌های زراعی جنوب شهر(محدوده صالح آباد) انجام می‌شود. در این مقاله حوضه‌های مذکور همراه با شبکه آبراهه‌ها قبل از توسعه فعلی شهر به کمک نقشه‌های توپوگرافی سال ۱۳۴۳، عکس‌های هوایی دو دوره مختلف و نقشه‌های زمین‌شناسی ترسیم و سپس محدوده کلیه حوضه‌های کوهستانی و شهری در وضعیت کنونی با استفاده از نقشه‌های توپوگرافی سال۱۳۸۰ و با توجه به تغییرات شبکه زهکشی تعیین شد. حداکثر آبدهی هر حوضه از طریق روش استدلالی و به کمک منحنی‌های شدت، مدت، فراوانی ایستگاه‌های مهرآباد و سعدآباد برای دوره‌های بازگشت ۲، ۵، ۱۰، ۲۵، ۵۰ و۱۰۰ ساله محاسبه گردید. با استفاده از خصوصیات فیزیوگرافی، نوع سامانه زهکشی و محاسبات هیدرولوژیکی آنها و از طریق مقایسه این خصوصیات با ماهیت تلفیقی حوضه‌ها، محدودیت‌های ژئومورفولوژیکی توسعه در قلمروی حوضه‌های زهکشی سطحی ارزیابی شد. روش تحقیق بر پایه روش تحلیلی استوار است. ابزار اصلی این تحقیق سامانه اطلاعات جغرافیایی در قالب نرم‌افزارArc GIS می‌باشد. نتایج به‌دست آمده نشان می‌دهد که تلفیق حوضه‌‌‌ها، تغییر مسیر آب‌های سطحی و تبدیل آنها به کانال‌های مصنوعی باعث افزایش آبدهی، به‌خصوص در دوره‌های بازگشت بالاترشده و در نتیجه افزایش میزان مخاطره سیلاب های شهری را به دنبال دارد. قطع مسیرآبراهه‌های اولیه و ایجاد الگوی جدید آبراهه‌ای در قلمروی کلان شهر تهران بدون توجه به اصول و معیارهای ژئومورفولوژیکی انجام شده است. بنابراین توجه به الگوی فضایی و جای‌گیری آنها در تطبیق با چشم انداز کلی حوضه‌‌‌ها از طریق به‌کارگیری اصول ژئومورفولوژیکی به منظور توسعه پایدار و کاهش مخاطرات ضرورتی قطعی است.

---

ظرفیت، به عنوان یکی از ویژگیهای اصلی بخش عرضه سیستم حمل و نقل، بیشترین نرخ جریانی است که تسه یلات قابلیت عبور آن را دارد و به شکل سنتی عددی ثابت فرض میشود . از جمله مشکلات این رویکرد بزرگتر ش دن حجم تردد از ظرفیت در بسیاری از تسهیلات است     . مطالعات اخیر نشان میدهند که ظرفیت تسهیلات، نهتنها بیشترین نرخ جریان تردد نیست ، بلکه ماهیتی تصادفی دارد     . رویکرد تصادفی به ظرفیت، با توجه به پیچیدگی بیشتر آن نسبت به رویکرد سنتی قطعی یا معین، نیاز به دادههای بیشتر و اطلاع از شکل تابع توزیع ظرفیت دارد که مبتنی بر مفهوم شکست در جریان ترافیک به عنوان گذار از شرایط   نامتراکم به شرایط متراکم و آستانه ظرفیت است     . مقاله جاری به تحلیل نظری رویکرد تصادفی در ظرفیت آزاد راه به عنوان حالت جامعتر، و کاربرد آن را در قالب موردپژوهی آزاد راه تهران     - کرج به عنوان قدیمیترین و پر رفت و آمدترین آزاد راه کشور با جا به جایی روزانه     ۹۰ تا ۱۰۰ هزار وسیله نقلیه میپردازد. پس از تعیین نرخجریانهای شکست و نرخجریانهای روان، برای تخمین تابع توزیع ناپارامتری ظرفیت، از روش حد حاصلضربی و برای تخمین تابع توزیع پارامتری، از روش بیشینه درست نمایی با فرض تابع   توزیع ظرفیت استفاده میشود     . نتایج نشان میدهد که بر اساس اطلاعات چهار ماهه تردد در دو مقطع منتخب برای مورد پژوهی، تابع گامبل دارای بیشترین برازش از نظر لگاریتم احتمال است       .  

---

قیمت­گذاری تراکم به عنوان یکی از مهمترین رویکردهای مدیریت تقاضا در معابر شهری مطرح می­باشد. یکی از سوالات اصلی تصمیم­گیران در ارتباط با بکارگیری این سیاست، میزان تاثیر قیمت­گذاری بر نحوه انتخاب وسیله افراد و مقدار تغییر از وسیله نقلیه شخصی به سایر شیوه­های جابجایی می­باشد. در این پژوهش نیز سعی بر آن بوده است تا نسبت به اثرسنجی قیمت­گذاری تراکم بر انتخاب وسیله افراد پرداخته شود. با توجه به عدم امکان مشاهده مستقیم اثرات قیمت­گذاری از روش رجحان بیان­شده برای ایجاد بانک اطلاعاتی استفاده شد. سناریوهای مختلف قیمت­گذاری مبتنی بر روشهای طراحی تجربی تهیه و در قالب پرسشنامه­هایی که حاوی سوالاتی در ارتباط با مشخصات اقتصادی – اجتماعی و ویژگیهای سفر  افراد بود، از کاربران مورد پرسش قرار گرفت. با توجه به سناریوهای قیمت­گذاری، ۴ انتخاب شامل وسیله نقلیه شخصی، حمل و نقل همگانی همگانی،  تاکسی و عدم انجام سفر به کاربران ارائه شد. بیش از ۳۵۰۰ پرسشنامه جمع­آوری و پس از اعتبارسنجی اولیه وارد بانک اطلاعاتی شد. برای مدلسازی، با توجه به ماهیت گسسته داده­ها، از مدل لوجیت چندگانه استفاده شد و برای هر یک از انتخابها نسبت به پرداخت مدل اقدام شد. نتایج نشان داد قیمت­گذاری می­تواند به عنوان یک ابزار مناسب برای مدیریت تقاضای وسایل نقلیه شخصی بکار رود. به طوری که با تعیین عوارضی معادل ۳۰۰۰ تومان برای ورود به محدوده تنها ۳۵ درصد از وسایل نقلیه شخصی استفاده می­نمایند و مابقی نسبت به تغییر وسیله یا برنامه سفر خود اقدام می­نمایند. نتایج نشان داد که ۳۰ درصد از افراد نسبت به انتخاب گزینه حمل و نقل همگانی و ۲۴ درصد نسبت به انتخاب گزینه تاکسی مبادرت می­ورزند. در نهایت وضعیت انتخاب وسیله افراد در قیمتهای مختلف بررسی و مورد بحث قرار گرفت.

---

 کنترل رمپ در بزرگراه‌های شهری یکی از سیاست‌های کنترل ترافیک کاراست که می‌تواند وضعیت ازدحام بزرگراه‌ها را با محدود کردن تعداد خودروهای ورودی به بزرگراه بهبود بخشد. چالش اصلی این استراتژی، تعیین نرخ‌های بهینه ورود وسایل نقلیه به تفکیک رمپ‌های مختلف به مسیر اصلی است به گونه‌ای که منجر به حداکثر حجم تردد در مسیر اصلی شود. در این تحقیق، یک مدل برنامه‌ریزی خطی جهت کنترل بهینه رمپ‌ها با توجه به محدودیت ظرفیت مسیر اصلی و محدودیت طول صف در رمپ‌های ورودی توسعه یافته است. هدف اصلی این تحقیق پیاده‌سازی و اجرای مدل برنامه‌ریزی ریاضی توسعه‌یافته برای یک نمونه واقعی و پرازدحام در شهر تهران و بررسی چالش‌ها و آثار آن است. در عملیات میدانی نسبتاً وسیع شامل گردآوری داده‌های حجم تردد بزرگراه شهید همت تهران رویکرد شرق به غرب حد فاصل بزرگراه مدرس تا خروجی بزرگراه شهید چمران و رمپ‌های در این محدوده در مدت ۳ ساعت، حدود ۱۵۰۰۰ خودروی عبوری شمارش شدند. نتایج اجرای مدل برای این محدوده نشان‌دهنده بهبود سطح سرویس مسیر اصلی از F به E و افزایش سرعت در مقاطع اصلی آزادراه بین ۱۸ و ۲۴ کیلومتر در ساعت و همچنین کاهش زمان سفر در مسیر اصلی به مقدار ۹ دقیقه است.

---

اولین گام در بهبود ایمنی ترافیک، شناسایی نواحی خطر است. تشخیص نواحی خطر با استفاده از داده‌های تصادفات ترافیکی در شبکه راه‌ها امکان‌پذیر است. با این حال در مناطق کوچک مانند تقاطعات، به دلایلی چون رخداد کم تصادفات در یک منطقه خاص و عدم ثبت محل دقیق تصادف، تشخیص نواحی خطر بر اساس داده‌های تصادفات امکان‌پذیر نیست. لذا در این تحقیق، از شاخص‌ تداخل ترافیکی که دارای رخداد به مراتب بیشتر از تصادفات است و امکان شناسایی محل تداخل با روش تحلیل ویدیویی امکان‌پذیر است، استفاده گردید. در این مطالعه شاخص چگالی تداخلات بحرانی مبتنی بر شاخص زمان تا تصادف و حجم حرکت‌های تداخلی ارائه گردید؛ و سپس با استفاده از نرم‌افزار ARCGIS نواحی خطر به صورت فضایی در محدوده فیزیکی تقاطع مشخص شدند. به عنوان مطالعه موردی چهارراه بدون چراغ تقاطع وصال شیرازی- بزرگمهردر تهران انتخاب شد. داده‌های تداخلی با استفاده از تحلیل ویدیویی جمع‌آوری شد و با بکارگیری روش پیشنهادی در این مقاله نواحی خطر تعیین گردید. نتایج ارزیابی‌ها، ناحیه ورود مسیر فرعی به مسیر اصلی را پرخطرترین ناحیه، به دلیل تداخل حرکت راستگرد از مسیر فرعی با حرکت مستقیم از مسیر اصلی و حرکت چپگرد از مسیر فرعی با حرکت مستقیم از مسیر اصلی نشان می‌دهد. مقدار ریسک خطر تداخل حرکت راستگرد از مسیر فرعی با حرکت مستقیم از مسیر اصلی ۱/۲۴۵ است که حدود ۸ برابر میانگین ریسک خطر کلیه حرکات می‏باشد و مقدار ریسک خطر تداخل مشابه سمت دیگر تقاطع ۸۹ است.