۱۱۴ نتیجه برای طباطبایی
دوره ۰، شماره ۰ - ( مقالات پذیرفته شده در نوبت انتشار ۱۴۰۲ )
چکیده
مقالۀ پیشرو میکوشد با بهره گرفتن از آراء کلود لویاستروس در اسطورهپژوهی بدین پرسش پاسخ دهد که چرا افسانههای درپیوند با تیپ T۴۱۱ در ایران و مصر، علیرغم پیشینۀ محارمآمیزی در این دو سرزمین، از پذیرش آن سر باز میزنند؟ به باور لویاستروس در پس ظاهر متفاوت اسطورههای مرتبط ساختاری یکسان نهفته است. کشف این ساختار پنهان به یاری شباهت آن با ساختار زبان میسر میشود؛ چراکه اسطوره نیز مانند زبان واحدهای سازندهای دارد که میت / اسطوره-واج نام دارند. با کشف این واحدها و درک ارتباط میان آنها روشن میشود که اسطورههای درپیوند چه پیامی را و چگونه منتقل میکنند. پس از وارسی افسانههای یافتشده، بر پایۀ روش مذکور، روشن شد که این افسانهها نمایانگر دوگانهانگاری ذهن پردازندگانشان هستند؛ زیرا تقابل محارمآمیزی / ممنوعیت محارمآمیزی شالودۀ پیدایش این افسانههاست. این تقابل، خود، برآمده از تضادی است که در ژرفای جان آدمیان ریشه دارد: دوگانۀ طبیعت / فرهنگ. از آنجا که نهی زنا با محارم نقطۀ گسست بشر از طبیعت و آغاز پیدایش فرهنگ است افسانههای ایرانی و مصری در تلاشاند این نباید/باید را در مخاطبان نهادینه سازند و هم از اینرو فرجامی متفاوت با باورهای دینی کهن دارند.
دوره ۰، شماره ۰ - ( مقالات پذیرفته شده در نوبت انتشار ۱۴۰۲ )
چکیده
حدود ۱۰۰ سال است که پدیدۀ زبان شناختی «نمادپردازی آوایی»، یعنی پیوند مستقیم و غیرقراردادی میان آوا و معنا، در معرض مطالعات تجربی قرار داشته، و پژوهشهای متعددی به منظور کشف ابعاد مختلف آن صورت گرفته است. اما بااین همه، هیچ پژوهش درخور اعتنایی دربارۀ آنکه اساساً چرا این پدیده روی می دهد انجام نشده است. شاید یکی از دلایل این امر آن باشد که تاکنون این پدیده بر پایۀ هیچ نظریه و/یا تحلیل معناشناختی بررسی نشده است. بااین همه، زبان شناس آمریکایی ادوارد سپیر نخستین بار دو عامل محتملی را که هردو یا هریک به تنهایی می توانند در وقوع این پدیده دخالت داشته باشند برشمرد: عامل صوتشناختی، یا عامل حسی حرکتی مربوط به تولید واج، (یا ترکیبی از هردو). مقالۀ مروری تحلیلی حاضر، می کوشد تا برای نخستین بار بر پایۀ نظریۀ استعاره (و مَجاز) مفهومی توضیح دهد که چگونه هریک از این عوامل یا هر دو آنها می توانند در وقوع این پدیده نقش داشته باشند. بدین ترتیب، می توان پاسخ رضایت بخشی به این پرسش داد که چرا پدیدۀ نمادپردازی آوایی روی می دهد. وانگهی، این پاسخ میتواند راه را برای ملاحظات نظری بیشتر دربارۀ تکوین بالقوۀ واج شناسی "شناختی" بگشاید.
دوره ۰، شماره ۰ - ( مقالات پذیرفته شده در نوبت انتشار ۱۴۰۳ )
چکیده
طراحی مؤثر سازه‌های مقاوم در مقابل ارتعاشات لرزه‌ای یکی از دغدغه‌های اصلی مهندسان سازه برای مقابله با خسارات ناشی از زلزله است که با روشهای مانند استهلاک انرژی قابلیت تحمل بیشتر نیروهای زلزله فراهم میشود. در این مقاله ابتدا به ارزیابی لرزه‌ای سه سازه ۴ و ۸ و ۱۲ طبقه فولادی موجود با سیستم باربر جانبی قاب خمشی پرداخته و سپس اقدام به مقاوم‌سازی سازه موردنظر با استفاده از میراگر اصطکاکی کرده و در انتها شتاب‌نگاشت‌ها در دو نمونه موردمطالعه در حوزه نزدیک و دور از گسل زلزله به سازه اعمال‌شده و تقاضای لرزه‌ای سازه مقاوم‌سازی شده در نرم‌افزار المان محدود انسیس ورکبنچ موردبررسی قرار گرفت که به‌صورت تحلیل مودال، جابجایی نسبی طبقات، پاسخ شتاب سازه و تنش فون میزز انجام شد. نتایج بیشینه شتاب در بالاترین نقطه ساختمان نشان داد در زلزله دور از گسل، بهترین تأثیر میراگرها روی ساختمان‌های ۸ طبقه با ۷۷% کاهش، بوده است و در زلزله نزدیک به گسل، مربوط به ساختمان ۴ طبقه با ۴/۶۶% کاهش شتاب است. نتایج تنش در زلزله نزدیک و دور از گسل نشان داد بهترین تأثیر میراگرها روی ساختمان‌های ۴ طبقه با ۸۳% و ۸۴% کاهش، بوده است. بیشینه جابجایی نشان داد در زلزله دور از گسل، بهترین تأثیر میراگرها روی ساختمان‌های ۸ طبقه با ۴۴% کاهش و در زلزله نزدیک به گسل مربوط به ساختمان ۴ طبقه با ۶۱% کاهش شتاب است.
دوره ۲، شماره ۴ - ( ۱۰-۱۳۹۳ )
چکیده
چکیده
روستای سطوه یکی از روستاهای کویری استان سمنان و از نظر تقسیمات کشوری از توابع شهرستان شاهرود است که به همراه چند روستای مجاورش به منطقۀ «سرکویر» معروف است. گونۀ زبانی این روستا -که مشابهت زیادی به لهجه‌های بازماندۀ خراسان قدیم دارد- به دلایل متعدد، ازجمله فاصلۀ طولانی با شهر، تا حد زیادی دست‌نخورده باقی مانده است. مطالعه دربارۀ واژگان، اصطلاحات و تعابیر این گونۀ زبانی افزون‌بر فواید مردم‌شناسانه و زبان‌شناسانۀ آن ممکن است در حل برخی از مشکلات زبانی و معنایی متون کهن فارسی مفید و مؤثر باشد.
در پژوهش حاضر مهمترین واژگان و اصطلاحات دامداری این روستا- که طی پژوهشی میدانی گردآوری شده و با منابع کتابخانه‌ای تکمیل گردیده- به صورت موضوعی تدوین شده و افزون‌بر آن، به نکاتی دیگر از قبیل وجوه اشتقاق، ریشه‌یابی برخی لغات کهن ایرانی و آداب و رسوم دامداران در این گونۀ زبانی اشاره شده است.
دوره ۳، شماره ۲ - ( شماره ۲ (پیاپی ۶)- ۱۳۹۴ )
چکیده
«رکوب الکوسج» (برنشستن کوسه)، نام جشنی است که پیش از فرا‌رسیدن بهار به نشانه وداع با فصل سرما برگزار می‌شد. «سروه بست» (سرو کاشمر)، نام سروی است که به باور پیشینیان، زرتشت آن را از بهشت آورده و به دست خود یا گشتاسب و یا گرشاسب آن را در کاشمر کاشت. از آنجا که درخت سرو نزد ایرانیان مقدس بود، به این درخت کهن نیز به دیده احترام می‌نگریستند. سرو کاشمر تا دوران متوکل عباسی مایه افتخار اهالی خراسان بود تا آنکه به دستور این خلیفه قطع شد. ابومنصور ثعالبی در کتاب ثمار القلوب فی المضاف و المنسوب به «رکوب الکوسج» و «سروه بست» اشاره کرده است.
در این جستار درصددیم تا با بررسی این دو نمونه در کتاب ذکرشده نشان دهیم حتی آن دسته از کتب میراث عربی که به‌ظاهر با تاریخ ایران ارتباط ندارند، می‌توانند حاوی مطالب ارزشمند در این زمینه باشند.
گفتنی است در مقالۀ حاضر از روش توصیفی- تحلیلی استفاده شده است و بررسی پدیده‌های ایرانی در منابع کهن عربی از حوزه‌های پژوهش در ادبیات تطبیقی است.
دوره ۳، شماره ۵ - ( ۶-۱۳۹۴ )
چکیده
چکیده یکی از زیباترین جنبههای ادبیات شفاهی ایران، نواها و سرودههای بومی و محلی است که اقوام و گویشوران مناطق گوناگون، در حین کار و یا در مراسم و مناسبت‌های خاص زمزمه میکنند. این سرودهها در طول تاریخ همواره گرمابخش محافل و نقل رایج مراسم و گردهماییهای اقوام این سرزمین بوده است. برخی از این نواها –که ریشه در گذشتههای بسیار دور و فرهنگ کهن ایران باستان دارد- بنا به دلایل متعدد، ازجمله دور‌ماندن از جوامع بزرگ و عدم ارتباط گستردۀ گویشوران آن با مناطق شهری، حتی تا زمان حاضر مغفول و پنهان مانده است. اشعار مرتبط با آیینهای سوگ و سُرور در فرهنگ عامیانۀ منطقۀ سرکویر (واقع در مرز جنوبی استان سمنان و در مجاورت حاشیۀ شمالی دشت کویر)، از این گونه است. این سرودهها مبتنی بر سنتهایی کهن است که از گذشتههای بسیار دور، همراه همیشگی مراسم عزا و عروسی مردم بوده و تا زمان حاضر نیز قوت و قدرت خود را حفظ کرده است. در این نوشتار بر آنیم تا در کنار معرفی «سُرو» و «اُنگاره» بهعنوان دو نوای مخصوص مراسم عروسی و عزا و بیان ویژگی‌ها، انواع و مشخصات آن، به تشریح جنبههای ادبی و مردم‌شناسی این سنت عامه بپردازیم و از خلال آن برخی ویژگیهای حاکم بر فرهنگ عامۀ گویشوران را تبیین و تحلیل نماییم. واژه‌های کلیدی: سرکویر، نواهای محلی، سُرو، انگاره، فرهنگ عامه.
دوره ۳، شماره ۷ - ( ۱۰-۱۳۹۴ )
چکیده
سرودههای محلی یکی از دلنشینترین گونه‌های ادبیات شفاهی اقوام ایرانی است. این سرودهها در درازنای تاریخ، همپای همیشگی و جدانشدنی محافل و نَقل رایج مراسم و گردهماییهای اقوام بوده است. برخی از این نواها، با وجود جذابیت لفظی، معنایی و فرهنگی فراوان، بنا به دلایل گوناگون ازجمله بی‌توجهی پژوهشگران حوزۀ ادبیات عامه و نیز عدم ارتباط گستردۀ گویشوران آن با مراکز فرهنگی-تحقیقاتی، تاکنون دورازدسترس و ناشناخته مانده است. «اُلّاه» یکی از بومنواهای عامۀ خیالانگیز منطقۀ کویر است که ساکنان روستاهای جنوبی شهرستانهای شاهرود و دامغان (منطقۀ طُرود و سرکویر) از گذشتههای بسیار دور آنها را در مراسم عروسی خود بهکار میبردند و تاکنون نیز پایایی و پویایی خود را حفظ کرده است. در این نوشتار کوشیدهایم تا علاوهبر معرفی اُلّاه، برای نخستین‌بار به بررسی ویژگی‌ها، نکته‌های ادبی و مشخصات اختصاصی آن بپردازیم و از این رهگذر، پیوندهای این آیین سُرور با ریشههای کهن فرهنگ ایرانی را بشناسانیم و نیز برخی ویژگیهای حاکم بر فرهنگ عامۀ گویشوران را واکاوی کنیم.
دوره ۴، شماره ۱ - ( بهار ۱۴۰۲ )
چکیده
اهداف: نگاه به مطالعات سنجش کیفیت فضای عمومی در ایران و ادبیات جهانی نشان از گونه ای یکسان سازی در استفاده از معیارهای سنجش کیفیت دارد. در حالیکه مفهوم کیفیت فضای عمومی متناسب با گونه فضا و همچنین بستر سیاسی-اقتصادی-اجتماعی شکل گیری و تحول فضای عمومی می تواند فهم و درکی متفاوت فراهم آورد. به نظر می آید در سنجش کیفیت فضای عمومی بیشتر تمرکز بر روشهای کمی و آماری بوده و فهم ماهیت فضا در سنجش کیفیت نقش پر رنگی نداشته است. این پژوهش مسیری جدید در روش سنجش کیفیت فضای عمومی مبتنی بر ترکیب روش های کیفی و کمی ارائه می دهد.
روش‌ها: جهت اعتبارسنجی فرایند پیشنهادی، میدان هفت حوض به عنوان مورد مطالعه پژوهش انتخاب شده است. از ترکیب روش های تحلیل محتوا، تفسیری-تاریخی، مصاحبه عمیق و تدوین خاطرات شفاهی، رفتارشناسی و تحلیل همبستگی در این پژوهش استفاده شده است.
یافته ها: این پژوهش روش شناسی جدیدی مبتنی بر هفت گام شناسایی معیارهای ارزیابی کیفیت فضای عمومی مبتنی بر ادبیات جهانی، شناسایی معیارهای ارزیابی کیفیت آزمون شده در مطالعات مبتنی بر تجربه ایرانی فضاهای عمومی، تجمیع معیارهای گام اول و دوم و اعتبارسنجی امکان ارزیابی معیارهای انتخاب شده در فضای عمومی مورد مطالعه مبتنی بر بازدید میدانی، مطالعه تفسیری-تاریخی تحول فرم فضای عمومی در دوره های مختلف تاریخی، انجام مطالعات رفتاری مبتنی بر روش یان گل، انجام مصاحبه عمیق با کاربران دارای سابقه استفاده طولانی از فضا جهت استخراج خاطرات شفاهی و شناسایی مهمترین معیارهای کیفیت فضا در طول زمان و تحلیل کمی همبستگی های معیارهای کیفیت را ارائه می دهد.
نتیجه‌گیری: ارائه یک روش شناسی جامع در ارزیابی کیفیت فضاهای عمومی شهری مهم ترین نتیجه این پژوهش است.
دوره ۴، شماره ۲ - ( بهار ۱۴۰۱ ۱۴۰۱ )
چکیده
هدف این پژوهش آزمون مدل رفتار سیاسی بر تصمیم گیری مدیران با نقش میانجی هویت سازمانی و نقش تعدیلگر اعتماد سازمانی در سازمانهای ورزشی بود. جامعه آماری پژوهش حاضر کلیه مدیران میانی فدراسیونها، وزارت ورزش و جوانان، ادارات کل ورزش و جوانان استانها و نیز روسای هئیتهای ورزشی استانها به تعداد ۲۵۰ نفر بودند از این افراد ۱۰۴ نفر بهعنوان نمونه به صورت تصادفی انتخاب شدند. پژوهش حاضر، توصیفی- همبستگی از نوع پژوهشهای پیمایشی و از جمله پژوهشهای کاربردی است که به‌صورت میدانی انجام شد. جمع آوری دادهها از طریق چهار پرسشنامه رفتار سیاسی (۱۷سوال)، تصمیم گیری مدیران (۱۴سوال)، اعتماد سازمانی (۱۲سوال) و هویت سازمانی (۱۶سوال) بود. روایی و پرسشنامهها مورد تایید قرار گرفت. همچنین پایایی نیز از طریق ضریب آلفای کرونباخ (رفتار سیاسی=۸۹/۰، تصمیم گیری مدیران=۹۲/۰، اعتماد سازمانی=۸۵/۰ و هویت سازمانی=۹۰/۰) گزارش شد. همه تجزیه و تحلیل دادهها با استفاده از نرمافزارهای SPSS، SPSS Sample power،Smart SPSS انجام گردید. نتایج نشان داد که اعتماد سازمانی اثر مثبت و معناداری بر تصمیم گیری مدیران دارد. رفتار سیاسی اثر مثبت و معناداری بر تصمیم گیری مدیران دارد. رفتار سیاسی اثر مثبت و معناداری بر هویت سازمانی دارد. هویت سازمانی اثر مثبت و معناداری بر تصمیم گیری مدیران دارد. همچنین رفتار سیاسی بر تصمیم گیری مدیران از طریق هویت سازمانی اثر مثبت و معناداری دارد. در نهایت نتایج نشان داد که اعتماد سازمانی میتواند به صورت اثر مثبت و معناداری رابطه بین رفتار سیاسی و تصمیم گیری مدیران را تعدیل کند. با توجه به نتایج پیشنهاد میشود هنگام تعیین مدیران، افرادی برگزیده شوند که به نقش و نظر کارمندان در تصمیم گیریهای سازمانی اهمیت داده و مشورت با آنها را در فعالیتهای خود مدنظر قرار دهند.
دوره ۴، شماره ۴ - ( زمستان ۱۳۹۹ )
چکیده
این تحقیق با هدف بررسی خواص نوری نانو کامپوزیت اکسیدگرافن و پلی متیل متا کریلات انجام شد. در ابتدا نانواکسید گرافن از اکسیداسیون پودر گرافیت توسط یک اسید قوی تهیه شد. شناسایی، تعیین خلوص و اندازه ذرات با استفاده از طیف سنجی مادون قرمز، پراش اشعه ایکس و میکروسکوپ الکترونی روبشی بدست آمد. میانگین اندازه نانو ذرات اکسید گرافن با استفاده از تکنیک XRD حدود nm ۴/۳۸ تخمین زده شد. سپس نانوکامپوزیت هایی از آن بر پایه پلی متیل متاکریلات به عنوان یک عنصر حسگر نوری به روش هم رسوبی آماده گردید، نانوکامپوزیت اکسیدگرافن / پلی متیل متاکریلات سنتز شده توسط آنالیزهای FE-SEM ، XRD وFT-IR شناسایی شد. برای بررسی خواص نوری نمونه های تهیه شده از طیف سنجی UV-vis و طیف سنج انعکاسی استفاده شد و مقادیر پارامترهای رنگی b*، a* و L* برای سه نمونه نانوکامپوزیتی که در شرایط یکسان تهیه شده بودند بدست آمد. همچنین شاخص سیاهی از رابطه Westlan محاسبه گردید که میانگین شاخص سیاهی برای این نانوکامپوزیت ۷/۳ بدست آمد. بررسی طیف های عبوری امواج UV-vis نمونه سنتز شده در ناحیه nm ۳۰۰-۱۱۰۰ نشان داد که در ناحیه nm۳۰۰- ۷۰۰ عبور نور برای نمونه تقریبا صفر است. نتایج بدست آمده نشان دادکه استفاده از نانواکسید گرافن در ماتریس PMMA منجر به بهبود خواص پوششی نانو کامپوزیت می گردد و با به کارگیری این نانوذرات به عنوان رنگدانهها یا پرکنندههای سیاهرنگ، فام سیاه بهتری حاصل می شود.
دوره ۵، شماره ۲ - ( شماره ۲ پیاپی ۱۹- ۱۳۸۰ )
چکیده
-
دوره ۵، شماره ۲ - ( تابستان ۱۴۰۰ )
چکیده
پلی استایرن انبساطی کاربرد گستردهای دارد این پلیمر به روش پلیمریزاسیون رادیکالی تهیه میشود. این ماده در صنایع بستهبندی و عایقکاری کاربرد فراوانی دارد. بعضی از ویژگیهای این پلیمر از جمله استحکام مکانیکی پایین آن باعث شده تا کاربرد آن محدود شود. با اضافه کردن بعضی از مواد میتوان ویژگیهای این پلیمر را بهبود داد. استایرن بوتادین استایرن از جمله موادی هستند که با اضافه کردن آن بر پلی استایرن انبساطی می توان کیفیت پلیمر را بهبود داد. در این مقاله پلیاستایرن انبساطی حاوی درصدهای مختلف استایرن بوتادین استایرن (۰، ۰۱/۰، ۰۲/۰و۰۳/۰) در درصد تبدیلهای مختلف پلیاستایرن انبساطی (۶۰/۰، ۶۳/۰، ۶۶/۰و ۶۹/۰ درصد) تهیه شده است. تستهای مختلفی از جمله آزمون ضربه، شاخص جریان مذاب، سنجش میزان نرمی پلیمر، استحکام کشش در نقطه شکست، K-value، سنجش میزان سختی پلیمر، میزان ازدیات طول تا نقطه شکست بر روی پلیمر تولیدی انجام یافته است. دادههای به دست آمده از آزمایشات با شبکههای عصبی مصنوعی MLP شبیهسازی شده است و نتایج شبیه سازی بخوبی دادههای آزمایشگاهی را پوشش داده است. مطالعه تستها نشان میدهد که در درصدهای ثابت استایرن بوتادین استایرن در پلیاستایرن انبساطی، با افزایش درصد تبدیل پلیاستایرن انبساطی به غیر از تست شاخص جریان مذاب (که پایین بودن آن نشان از کیفیت بالای پلیمر است)، مقدار عددی بقیه تستها افزایش یافته است. افزایش درصد استایرن بوتادین استایرن در پلیاستایرن انبساطی، در درصد تبدیلهای ثابت پلیاستایرن انبساطی ویژگیهای پلیمر را بهبود بخشیده است. در ضمن نتایج شبیه سازی نشان می دهد که داده های آزمایشگاهی به خوبی نتایج شبیه سازی را پوشش می دهد. به کمک نتایج بدست آمده از شبیه سازی می توان در نقاطی که آزمایش انجام نشده با نتایج شبیه سازی داده های مربوط به دست های را پیشگویی کرد.افزودن استایرن بوتادین استایرن در درصدهای مختلف بر پلی استایرن انبساطی در درصد تبدیلهای مختلف جهت افزایش خواص پلی استایرن برای اولین بار در این مقاله مورد مطالعه قرار گرفته است و نتایج داده های آزمایشگاهی جهت پیشگویی در نقاطی که آزمایش صورت نگرفته با کمک شبکه های عصبی مصنوعی شبیه سازی شده است.
دوره ۵، شماره ۱۶ - ( ۷-۱۳۹۶ )
چکیده
دهستان طرود واقع در مرز جنوبی استان سمنان و بلحاظ تقسیم بندی جغرافیایی جدید زیرمجموعه شهرستان شاهرود به شمار می‌رود. گونۀ زبانی رایج در این دهستان دورافتاده -که همانندی فراوانی با گویش‌های خراسانی دارد- به دلایل گوناگون، از جمله دوری از محیط‌های بزرگ، تا حد زیادی دست ناخورده باقی مانده است. هم از این رو پژوهش علمی پیرامون واژگان، اصطلاحات و تعابیر این گونه زبانی میتواند افزون بر مزایای مردم‌شناسانه و زبان‌شناسانۀ آن، در گشودن برخی ازگره‌های زبانی و معنایی متون کهن فارسی مفید و راهگشا باشد. پژوهش پیش رو میکوشد با دسته بندی مهمترین واژگان و اصطلاحات درپیوسته با پیشه شترداری در دهستان طرود، که طی یک پژوهش میدانی گردآوری شده و پس از تکمیل با کمک منابع کتابخانه‌ای به صورت موضوعی تدوین شده، به نکاتی دیگر از قبیل واژگان همانند در دیگر گویش‌های ایرانی، وجوه اشتقاق آنها، ریشه‌یابی برخی واژه‌های کهن ایرانی و آداب و رسوم ساربانی در این گونۀ زبانی اشاره شده است.
دوره ۶، شماره ۱ - ( ۱۲-۱۳۷۷ )
چکیده
-
دوره ۶، شماره ۱ - ( ۱-۱۳۹۵ )
چکیده
مسکن به عنوان یکی از نیازهای اساسی انسان دارای ویژگیهای اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی است که چند بعدی بودن مسکن، آن را به عنوان یک عامل بنیادی زندگی جوامع بشری مطرح ساخته است. در این بین توسعه جامعه شهری تا حدودی پایه های زندگی روستایی را در خود نهفته دارد. بافت مسکونی روستایی با توجه به نقش و کارکردی که در رابطه با فعالیت های موجود در روستاها ایفا می نماید از اهمیت ویژه ای برخوردار است. این مقاله به بررسی ویژگی های معماری برخی الگوهای مسکن روستایی در سه پهنه بندی واقع در استان سمنان می پردازد. به منظور بررسی معماری مسکن روستایی در منطقه با توجه به طبقه آبادی ها، استقرار روستاها و قرارگیری در بافت )که این ویژگی ها می تواند مشخصات معماری مسکن را تحت تأثیر قرار دهد( با نمونه گیری خوشه ای، روستاهای نمونه انتخاب می گردد. شکل درونی و کارکرد خانه های روستایی و نوع مصالح و ترکیب آن ها در بناها نیز مورد بررسی قرار خواهد گرفت. نتایج بررسی های نشان میدهد؛ موقعیت و ویژگی های جغرافیای -اقلیمی نقش تعیین کننده ای در بافت و سیمای مسکن روستایی داشته و نحوه شکل گیری فضاها، کارکرد خانه های روستایی و نوع مصالحی که در ساخت و ساز بافت مسکونی روستا بکار می رود با سنت های بومی و شناخت مردم از فنون تولید مصالح و بکارگیری الگوهای کارا در معماری بناهای مسکونی متداوم و پایدار بوده است.
دوره ۶، شماره ۱۲ - ( ۴-۱۴۱۵ )
چکیده
-
دوره ۶، شماره ۲۳ - ( آذر و دی ۱۳۹۷ )
چکیده
داستانهای عامیانه بخش مهمی از ادب عامۀ ایرانی را شامل میشوند. دقت نظر در این قبیل قصهها صرفنظر از جنبۀ ادبی آن، دریچهای به شناخت جهان پر رمز و راز فرهنگ مردم در گذشتههای دوردست میگشاید. قصۀ «حُسنآرا» تکنسخهای است از داستانی عامیانه که به احتمال فراوان در عصر صفویه فردی به نام محمد ریاض آن را نوشته است. این نسخه در گنجینۀ نسخ خطی دانشگاه لایپزیک نگهداری میشود. قصۀ «حُسنآرا» سرگذشت توانگرزادهای به نام «حسنآرا» را روایت میکند که با چهار زن پیوند ازدواج میبندد. این چهار زن، نماد جنس زن در چهار دورۀ پیشاتاریخی و تاریخی ایران بزرگ
بهشمار میآیند. از این میان، دو زن دارای کارکرد و دلالت اسطورهای و دو زن دیگر دلالت تاریخی دارند. نوشتار پیش رو میکوشد با تحلیل متن داستان، هم نگاهی به سیمای زنان چهارگانۀ قصه بیندازد و هم نمادهای اساطیری و تاریخی درپیوسته با خوارزم را به کمک نشانههای درونمتنی و برونمتنی بازشناساند. هدف کلی ما نشان دادن یکپارچگی فرهنگی ایران و سرزمینهای فرارود در گذشتههای دوردست است.
دوره ۷، شماره ۳ - ( شماره ۳ پیاپی ۳۰- ۱۳۸۲ )
چکیده
-
دوره ۷، شماره ۲۷ - ( مرداد و شهریور ۱۳۹۸ )
چکیده
دوبارکه نام عروسکی است که قاضی تنوخی، ادیب عربینویس سدۀ چهارم هجری، در کتاب نشوار المحاضره و أخبار المذاکره، از آن یاد میکند. از گزارش خُرد تنوخی برمیآید که ساختن این عروسک در بغداد و بر بام نهادنش در شب نوروز با آیینهای کهن سال نو بهویژه با آیین ازدواج مقدس در پیوند است. این جستار میکوشد با تکیه بر نشانههای یافتشده در بازگفت تنوخی و نیز به یاری نشانههای برونمتنی ـ جشن سال نو در بابل و آیینهای عروسکی بارانکرداری در ایران ـ از چیستی دوبارکه و پیوندش با بغبانوی باروری پرده بردارد و چگونگی برگزاری این آیین فراموششده را بشناساند. مهمترین یافتۀ این کاوش آن است که باشندگان بغداد نمایشی آیینی را بر پا میدارند و دوبارکه ایزدبانوی باروری است که طی این آیین در پیکر عروسک نمایانده میشود. از این رو میتوان دوبارکه و آیین او را همچون میرنوروزی در جرگۀ نمایشهای آیینی نوروز جای داد.
دوره ۷، شماره ۲۸ - ( مهر و آبان ۱۳۹۸ )
چکیده
هزارویکشب اثری است که تا اواخر سدۀ دوازدهم هجری، پیوسته در حال بالیدن بوده است و از این رو، لایههای تاریخی گوناگون در داستانهای آن بهچشم میخورد؛ ازجمله لایۀ تاریخی بغدادی که داستان خلفای عباسی و درباریانِ درپیوسته با آنان، نمایانگر آن است. داستان منادمت شیطان با ابراهیم موصلی و حکایت اسحاق موصلی با شیطان ـ که هر دو سرآمد خنیاگران زمانۀ خویش بودند ـ در همین لایه جای میگیرد. این دو داستان گرچه در بغداد ساخته و پرداخته شدهاند؛ اما بنمایههای بهکار رفته در زیرساخت آنها نه در بغدادِ عهد عباسی، بلکه در عربستان پیش از اسلام ریشه دارد؛ زیرا این داستانها بر پایۀ دو بنمایۀ کهن عربی پرداخته شدهاند. یکی پیوند دیرسال میان جن و موسیقی و دیگری شناختن جن بهعنوان باشندهای الهامگر که در اعتقاد به «تابع/ رئی الکاهن» و «شیطان الشاعر» پدیدار میشود. جستار پیشرو از رهگذر کاوش در منابع کهن عربی نشان میدهد که چگونه داستانسرا متأثر از این بنمایهها، ابلیس را بسان خنیاگری زبردست ترسیم میکند که مقامی موسیقایی را به ابراهیم موصلی میآموزد.
