---

تنش پسماند تنشی خود متعادل است که بر اثر انجام عملیاتی خاص نظیر جوشکاری در جسم باقی می ماند. روش های مختلفی جهت کاهش تنش های پسماند در نمونه های جوشکاری شده وجود دارد. در این تحقیق پس از آماده سازی سه نمونه جوشکاری شده، یکی از نمونه ها با استفاده از روش حرارتی و نمونه دیگر به روش استفاده از ضربات اولتراسونیک تنش زدایی گردید. نمونه سوم نیز به عنوان نمونه ای که هیچ گونه عملیات تنش زدایی برروی آن صورت نگرفته است، در نظر گرفته شد. جهت تعیین مقدار تنش پسماند هر یک از نمونه ها، از روش سوراخکاری مرکزی استفاده شد و مقـدار تنش پسماند موجود در هر سه نمونه در ناحیه متاثر از حرارت جـوش تعیین گردید. نتایــج نشان داد که مقدار تنشهای پسماند در روش تنش زدایی با استفاده از ضربات اولتراسونیک به مراتب کمتر از نمونه تنش زدایی شده به روش حرارتی و همچنین نمونه بدون انجام عملیات تنش زدایی می باشد. جهت اعتبار بخشی به نتایج حاصل، از روش پراش اشعه ایکس نیز استفاده گردید و نتایج این روش نشان داد که در نمونه تنش‌زدایی شده با ضربات اولتراسونیک در زاویه θ۲ پیکی حاصل نگردید درصورتیکه برای نمونه تنش زدایی شده به روش حرارتی در زاویه حدود ۱۳۷درجه شدت پیک، نشان از مقداری تنش پسماند در نمونه می باشد.

---

یکی از روش های ایجاد اتصال بین فلزات هم جنس و غیر همجنس، فرایند جوش انفجاری می باشد که فشار لازم جهت ایجاد اتصال از طریق انرژی ناشی از انفجار مواد منفجره حاصل می شود. در این پژوهش ورق سه لایه آلومینیوم/فولاد/آلومینیوم از طریق جوشکاری انفجاری تولید گردید و اثر دما و زمان عملیات حرارتی آنیلینگ بر خواص مکانیکی و متالورژیکی فصل مشترک اتصال مطالعه شده است. بدین منظور تغییرات سختی در راستای ضخامت نمونه ها اندازه گیری شده و ضخامت و نوع ترکیبات بین فلزی تشکیل یافته در فصل مشترک اتصال با استفاده از میکروسکوپ نوری و میکروسکوپ الکترونی روبشی و همچنین آنالیز شیمیایی عناصر مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج نشان دهنده آن است که افزایش دما و زمان عملیات حرارتی باعث افزایش عمق نفوذ و ضخامت ترکیبات بین فلزی در فصل مشترک اتصال می شود. مطالعات صورت گرفته پس از تست میکروسختی ویکرز نشان دهنده تعدادی میکروترک در فصل مشترک بالا و پایین برخی نمونه های آنیل شده می باشد که این موضوع، تشکیل ترکیبات بین فلزی ترد در فصل مشترک اتصال و شکل پذیری پایین این ترکیبات را نشان می دهد. همچنین به منظور بررسی کیفیت اتصال لایه ها تست برش به انجام رسید که بیانگر اتصال قابل قبول لایه ها به یکدیگر بود.

---

اندازه چقرمگی شکست ریل‌ها به عنوان یکی از پارامتر‌های کنترل کیفیت این محصول به شمار می‌آید. چقرمگی شکست در طراحی خطوط،تحلیل عیوب و دیگر موارد رایج در مهندسی مکانیک نیز به عنوان یک مقدار کلیدی مورد نیاز است. هدف این پژوهش معرفی رابطه‌ای برای اندازه‌گیری چقرمگی شکست ماده ریل با کلاس R۲۶۰ با استفاده از انرژی ضربه چارپی است. برای این منظور ابتدا چقرمگی شکست ریل به روش خمش سه نقطه ای و براساس استاندارد ASTM E۳۹۹ تعیین شده است. انرژی شکست با استفاده از آزمون ضربه چارپی در دما های مختلف اندازه گیری شده و نشان داده شده است که در محدوده دمایی انجام آزمون ها انرژی شکست تغییر چندانی ندارد، آنگاه ارتباط خواص مکانیکی و شیمایی ماده مورد مطالعه با مقدار انرژی ضربه جذب شده مورد مطالعه قرار گرفته است. همچنین نتایج حاصل از آزمون ضربه با نتایج منتشر شده توسط دیگر محققین مقایسه و ارزیابی شده است. برای ارزیابی بهتر نتایج آزمون‌های کشش تک محوره، تحلیل ترکیب شیمیایی، تحلیل ریزساختار و سختی سنجی نیز انجام شده است. درپایان رابطه ای برای ارتباط انرژی ضربه و چقرمگی شکست معرفی شده و با استفاده از آن چقرمگی شکست ماده ریل های مورد آزمایش در محدوده دمایی انجام آزمون ضربه محاسبه شده است. انطباق نتایج محاسبه شده و نتیجه حاصل از آزمون خمش سه نقطه ای نشان دهنده دقت مناسب رابطه معرفی شده است.

---

روش کانتور یکی از روش های جدید در اندازه گیری تنش پسماند می باشد که برای اندازه گیری نقشه دوبعدی تنش های پسماند استفاده می شود. در این مطالعه، تنش های پسماند در میله های تولید شده به روش اکستروژن گرم با کاهش سطح مقطع زیاد، اندازه‌گیری شده است. این میله ها از جنس آلیاژ ۶۰۶۱ آلومینیوم بوده و تأثیر عملیات حرارتی آنیل بر آنها مورد مطالعه قرار گرفته است. در این راستا تنش های پسماند قبل و بعد از عملیات حرارتی آنیل بررسی شده و عدم قطعیت اندازه گیری تنش پسماند به روش کانتور، محاسبه شده است. مطالعه نتایج نشان می دهد در میله های تولید شده به روش اکسترود گرم با کاهش سطح مقطع زیاد، تنش پسماند کششی در مرکز میله ایجاد شده و با حرکت در راستای شعاع به تنش پسماند فشاری تغییر می کند به طوری که سطح در تعادل بین تنش کششی و فشاری قرار دارد. بیشترین تنش پسماند کششی در مرکز میله اتفاق می افتد و انجام عملیات حرارتی آنیل سبب کاهش بسیار زیاد تنش ها می گردد. همچنین مطالعه عدم قطعیت نشان داد، عدم قطعیت روی سطح نمونه تقریباً یکنواخت بوده و منابع خطای جابجایی و خطای مدل تأثیر مشابهی بر عدم قطعیت در روش کانتور دارند.

---

فرآیند نورد در کانال‌های هم مقطع زاویه دار یکی از جدیدترین روش‌های تغییر شکل پلاستیک شدید می‌باشد که موجب تغییر خواص مکانیکی و فیزیکی ورق‌های فلزی می‌شود. در این مقاله به بررسی اثرات فرآیند نورد در کانالهای زاویه‌دار بر رفتار خوردگی مس خالص تجاری شده پرداخته شده است. برای این منظور، عملیات ایکر در پنج پاس به انجام رسید. همچنین جهت بررسی نرخ خوردگی نمونه‌های تا پنج پاس ایکر شده از جنس مس خالص تجاری، روش‌های امپدانس الکتروشیمیایی و پلاریزاسیون مورد مطالعه قرار گرفتند. نتایج حاکی از تأثیر مخرب فرآیند، بر مقاومت در برابر خوردگی نمونه‌ها می‌باشد. نتایج میکروسکوپ الکترونی روبشی نشان داد که با افزایش تعداد پاس خوردگی سطحی افزایش یافته و در پاس‌های بالا خوردگی حفره‌ای به وضوح قابل رویت می‌باشد. همچنین با افزایش تعداد پاس خوردگی به صورت یکنواخت دیده می‌شود و از حالت موضعی خارج شده است. بطور کلی از پاس اول به پاس دوم میزان خوردگی بیشتر بوده و قطر و عمق حفرات ناشی از خوردگی بیشتر و به تعداد بیشتر مشاهده می‌گردد. در نمونه سه پاس ایکر شده میزان خوردگی افزایش یافته و نوع خوردگی ترکیبی از خوردگی یکنواخت و خوردگی حفره‌ای می‌باشد.

---

---

---

یکی از روش­های شکل­دهی لوله­ها، روش خمکاری کششی-دورانی است. امروزه خمکاری لوله­های جدارنازک
با شعاع انحنای کم یک فرآیند تولیدی پرکاربرد در صنایع خودروسازی، نظامی و هوافضا به شمار می­رود که برای خمکاری قطعات با استحکام بالا، استفاده می‌شود. در این مقاله ابتدا مدل‌های لازم برای انجام شبیه­سازی فرایند خم لوله، ایجاد شد و در ادامه خصوصیات مکانیکی لازم برای فولاد ۳۰۴ و الاستومرها تعیین گردید. در ادامه به بررسی تجربی و عددی نیروی شکل­دهی و تغییرات ضخامت دیواره­ی لوله پرداخته شد. شبیه­سازی فرآیند با استفاده از مندرلهای الاستومری پلی­یورتان و نیتریل با استفاده از نرم­افزار المان محدود آباکوس بر روی فولاد ۳۰۴ انجام گرفت که با مقایسه­ی بین نتایج شبیه­سازی و تجربی، انطباق خوبی بین نتایج مشاهده شد. همچنین اثرات پارامترهای فرآیند شامل جنس مندرل، قطر لوله و شعاع خم بر حداکثر نیروی شکل­دهی توسط آنالیز فاکتوریال مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که حداکثر نیروی شکل­دهی برای هر دو نوع جنس مندرل برای لوله­هایی با قطر کم و شعاع انحنای بالا حاصل می­گردد. همچنین، با افزایش ۳۰ درصدی شعاع خم برای لوله­های با قطر کمتر، نیروهای خمکاری ۵ برابر می­شوند. ضمناً، در قطر و شعاع خم برابر، نیروهای خمکاری در حالت استفاده از مندرل پلی­یورتان ۲۵ درصد بیشتر از مندرل نیتریل می­باشد.