۸ نتیجه برای سیال فوق بحرانی
دوره ۶، شماره ۱ - ( ۳-۱۳۹۶ )
چکیده
بازدهی و کیفیت روغن استخراج شده از کیلکای معمولی (Clupeonella cultriventris caspia) با استفاده از روش نوین استخراج با سیال فوق بحرانی و ۲CO از یک‌سو و از سوی دیگر استفاده از حلال کمکی اتانول در فشار MPa ۳۰، دمای C°۵۸ و مدت زمان ۹۰ دقیقه مقایسه شد. بازدهی کلی روغن استخراجی با افزودن حلال کمکی اتانول به‌طورمعنی‌داری افزایش یافت(۰۵/۰˂ p). علاوه بر این، از نظر شاخص‌های کیفی نیز روغن استخراج شده با حلال اصلاحگر اتانول اسیدیته، پراکساید و شاخص TBAبه‌مراتب کمتری نسبت به روغن استخراج شده با سیال فوق بحرانی ۲COداشت. در روغن استخراج شده با دو روش، اختلاف معنا‌داری در ترکیب اسیدهای چرب SFA و PUFA مشاهده نشد (۰۵/۰˂ p). به‌طورکلی، روشهای مورد استفاده در این تحقیق تأثیر قابل ملاحظه‌ای بر ترکیب اسید چرب روغن استخراجی ندارد.
دوره ۱۲، شماره ۱ - ( ۱۰-۱۴۰۱ )
چکیده
اسیدهای چرب امگا-۳ (ω-۳PUFAs) علاقهمندی فزآیندهای را طی سالهای اخیر به واسطه اثرات مفید در حفظ سلامت قلب و تنظیم فشار خون، بهبود عملکرد مغز، تقویت حافظه وکاهش افسردگی به دست آورده است. ماهیها و جلبکها به عنوان منابع اصلی اسیدهای چرب چند غیراشباع امگا-۳ شناخته شدهاند. در این میان، استخراج روغن ماهی از گونههای کمتر بهرهبرداری شده و یا دورریزهای ماهی، نه تنها باعث ایجاد ارزش افزوده بالاتری میگردد بلکه آلودگیهای زیستمحیطی ناشی از فرآیند دفع پسماندهای شیلاتی را نیز کاهش می دهد. در مطالعه حاضر، مرسومترین روشهای استخراج روغن از منابع دریایی از جمله روشهای مبتنی بر حلال (سوکسله، بلای و دایر، فولک)، استخراج سیال فوق بحرانی و هیدرولیز آنزیمی به همراه مزایا و معایبشان مورد بررسی قرار گرفت. در این میان، استخراج سوکسله بازده بالایی از لیپیدها را فراهم میکند؛ البته انتخاب حلال مناسب مهمترین عامل در استخراج موثر لیپیدها است. با اینحال، حرارت دادن مداوم در دمای جوش طی فرآیند سوکسله میتواند منجر به اکسیداسیون لیپید و تخریب ترکیبات حساس به حرارت شود. لذا، توسعه روشهای جایگزین استخراج و خالص‌سازی مبتنی بر استفاده از فناوری‌های سبز و اصول پایداری، اجتناب از استفاده از حلال‌های آلی و دماهای بالا، به منظور تولید اسیدهای چرب امگا-۳ با خلوص و کیفیت بالاتر مورد نیاز است. استخراج سیال فوق بحرانی با حلال‌های سازگار با محیط زیست و هیدرولیز آنزیمی امیدوارکننده‌ترین فناوری‌های سبز برای استخراج روغن ماهی هستند، در حالی که استخراج‌های تحت فشار برای استخراج روغن ریزجلبک‌ها مناسب هستند.
علیرضا تیمورتاش، شهاب نوری فرد،
دوره ۱۴، شماره ۱۵ - ( ۱۲-۱۳۹۳ )
چکیده
اهمیت پژوهش پیرامون خصوصیات سیالات فوق بحرانی با درنظر گرفتن افزایش کاربرد آنها در صنایع مختلف غذایی، شیمیایی، پلیمر، نفت و گاز بیش از پیش آشکار میگردد. یکی از مهمترین خصوصیات این‌گونه سیالات ، ضریب انبساط حرارتی (β) میباشد. در اکثر فرایندهایی که این مولفه در آنها کاربرد دارد، از فرض گاز ایده‌ال استفاده شده است. ضعف این مدل آن است که در محدوده نقطه بحرانی، قادر به پیش‌بینی صحیح ضریب انبساط حرارتی نمی‌باشد. به همین دلیل در پژوهش حاضر به منظور تعیین ضریب انبساط حرارتی، از معادله حالت ردلیش‌کوانگ استفاده گردیده و رابطه‌ا‌ی جدید که تابع دما، فشار و ضریب تراکم‌پذیری میباشد، استخراج شده است. مقایسه رفتار منحنی‌های حاصل از این رابطه با مقادیر تجربی مطابقت خوبی را نشان می‌‌دهد. علاوه بر این انتقال حرارت جابجایی طبیعی سیال فوق بحرانی در کانال عمودی با دیواره‌های دما ثابت به صورت عددی مورد مطالعه قرار گرفته است. معادلات حاکم به روش حجم محدود و بر پایه الگوریتم سیمپل حل گردیده و پس از اعتبارسنجی با مطالعات پیشین، به مقایسه مشخصه‌های جریان و انتقال حرارت به ازای ضریب انبساط حرارتی مبتنی بر فرض گاز ایده‌آل و ضریب انبساط حرارتی حاصل از این تحقیق برای سیال فوق بحرانی پرداخته شده است. در انتها روند تغییرات ضریب انتقال حرارت با فاصله گرفتن سیال از نقطه بحرانی مورد مطالعه قرار گرفته است.
دوره ۱۴، شماره ۷۳ - ( ۱۲-۱۳۹۶ )
چکیده
چکیده
بیش ترین عامل محرک که در پشت این تحقیقات وجود دارد، تلاش برای محدود ساختن استفاده از ضد اکسایش های مصنوعی در مواد غذایی است که خطرات زیادی را برای سلامتی انسان دارند. تحقیق حاضر با هدف بهینه سازی استخراج ترکیبات فنولی و توکوفرولی گیاه متکا به کمک فناوری نوین فراصوت (اولتراسوند) و سیال فوق بحرانی، و بررسی خواص ضد اکسایشی عصاره های حاصل انجام گرفت. به همین منظور مقدار ترکیبات فنولی، توکوفرولی و قدرت ضد اکسایشی عصاره ها به ترتیب به روش فولین – سیوکالتو، آلفا – توکوفرول، ۲ و ۲ دی فنیل-۱- پیکریل هیدرازیل (DPPH) و بتاکاروتن- لینولئیک اسید بررسی شده و با ضد اکسایش مصنوعی تری بوتیل هیدروکینون (TBHQ) مقایسه گردید. نتایج نشان داد که مقادیر فنول (ppm ۸۱/۱۴۹۵) و توکوفرول (ppm ۶/۵۸) استخراجی با روش فوق بحرانی نسبت به مقدار فنول (ppm ۵۲/۱۴۲۲) و توکوفرول (ppm ۶۶/۵۶) استخراجی با روش فراصوت از لحاظ آماری اختلاف معنی دار نداشتند. درصد مهار رادیکال آزاد DPPH (۹۷/۷۲ %) و بی رنگ شدن در سامانه بتاکاروتن (۴/۶۳ %) در غلظت ppm۲۵۰۰ عصاره استخراجی با روش سیال فوق بحرانی بیشترین مقدار را به خود اختصاص داد و با ضد اکسایش مصنوعی TBHQ اختلاف معنی داری نداشت اما نسبت به روش فراصوت در همان غلظت عصاره ها دارای اختلاف معنی داری بودند. نتایج بدست آمده بیانگر این است که عصاره گیاه متکا دارای خاصیت ضد اکسایشی خوبی بوده و همچنین روش عصاره گیری و غلظت عصاره بر روی قدرت ضد اکسایشی تاثیرگذار می باشد.
دوره ۱۵، شماره ۷۷ - ( ۴-۱۳۹۷ )
چکیده
اثرات دو روش مختلف استخراج ، یعنی استخراج با روش نوین ( سیال فوق بحرانی) و استخراج با روش سنتی ( تقطیر با آب)، برعملکرد و ترکیبات شیمیایی و فعالیت آنتی اکسیدانی اسانس پوست پرتقال مورد مطالعه قرار گرفت . زمان کل فرآیند در روش سنتی طولانی تر از روش نوین بوده و به طور کلی بازده اسانس حاصل از روش سیال فوق بحرانی (۳/۸ %) بیشتر از روش تقطیر با آب (۵/۲ %) بود . و ترکیبات شیمیایی اسانس های حاصل به کمک دستگاه کروماتوگرافی گازی – طیف سنج جرمی (GC/MS) شناسایی و درصد ترکیبات اندازه گیری شد. طبق نتایج بدست آمده از کروماتوگرافی ،دی لیمونن که ترکیب اصلی موجود در اسانس پوست پرتقال می باشد در هر دو روش بیشترین فراوانی را نسبت به بقیه ترکیبات موجود در اسانس داشت. اما مقدار دی لیمونن در روش استخراج با تقطیر (۵۸/۸۶ %) بیش تر از روش سیال فوق بحرانی (۷۱/۶۹ %) بود. ولی طبق کروماتوگرام ، مقدار فنول در اسانس حاصل از سیال فوق بحرانی (۴۹/۱ %) بیش تر از تقطیر (۰۳/۰ %) بود که مطابق با مقایسه فنول در آزمون فولین سیوکالتو بود.
شهروز امیدوار اوغانی، علیرضا تیمورتاش،
دوره ۱۶، شماره ۱۱ - ( ۱۱-۱۳۹۵ )
چکیده
سیال فوق بحرانی به دلیل دارا بودن خصوصیات منحصربه‌فرد سال‌هاست که در برخی از صنایع به‌منظور افزایش کارایی فرآیندها جایگزین سیال غیر بحرانی شده و از زمان شناختش مورد مطالعات آزمایشگاهی، عددی و تحلیلی متعددی قرارگرفته است. در این پژوهش فرآیند انتقال حرارت جابجایی طبیعی آرام بین لوله داغ دما ثابت عمودی و دی‌اکسید کربن فوق بحرانی به‌طور عددی شبیه‌سازی‌شده است. مدل‌سازی این فرآیند به‌صورت دوبعدی شبه گذرا و با استفاده از روش حجم محدود انجام‌گرفته است. هدف اصلی پژوهش بررسی اثر تغییرات خواص سیال فوق بحرانی نزدیک دمای شبه بحرانی آن بر میدان سرعت و دمای سیال در انتقال حرارت جابجایی طبیعی و درنهایت تأثیر این تغییرات بر میزان کل انتقال حرارت صورت گرفته به سیال نسبت به حالت غیر بحرانی است. مدل‌سازی فرآیند انتقال حرارت بین دماهای ۳۰۵ تا ۳۱۲ کلوین و فشارهای ۷,۵ تا ۹ مگا پاسکال انجام‌شده است. در این تحقیق به‌منظور محاسبهی خواص دی‌اکسید کربن در شرایط مختلف برای اولین بار از معادله حالت چند پارامتری اسپن و وگنر برحسب انرژی هلمهولتز به‌طور مستقیم استفاده‌شده است. نتایج به‌دست‌آمده نشاندهنده افزایش نرخ انتقال حرارت جابجایی آزاد به دی‌اکسید کربن در حالت فوق بحرانی نسبت به فرض گاز ایده آل تا ۱۶۰% در نزدیکی نقطه شبه بحرانی و در دیگر نقاط افزایش تا ۱۱۸% است.
دوره ۱۶، شماره ۸۶ - ( ۱-۱۳۹۸ )
چکیده
با توجه به مشکلات متعدد گزارش شده، علاقه مصرف کنندگان به استفاده از افزودنی‌های طبیعی به جای افزودنی‌های سنتتیک امری اجتناب ناپذیر گردیده است. تحقیق پیش رو با استفاده از تیمارهای استخراج با کمک اولتراسوند و سیال فوق بحرانی، پس از اندازه گیری میزان ترکیبات فنولی، به اندازه گیری فعالیت ضد اکسایشی عصاره ها با آزمونهای حذف کنندگی رادیکال‌های آزاد DPPH، رنگبری بتاکاروتن و قدرت کاهندگی فریک (FRAP) و درنهایت اندازه گیری مقدار توکوفرول کل نمونه ها پرداخته است. نتایج حاصل نشان داد که فراصوت (دمای ۴۵ درجه سانتیگراد در مدت زمان ۳۰ دقیقه) قادر به استخراج ترکیبات فنولی بیشتری می باشد و قدرت آنتی اکسیدانی این عصاره در هر سه آزمون در مقایسه با عصاره سیال فوق بحرانی (فشار ۱۰۰ بار، دما ۵۵ درجه سانتیگراد، سرعت جریان دی اکسید کربن ۱۶ گرم بر دقیقه، سرعت جریان اتانول (بعنوان اصلاحگر) ۴ میلی لیتر بر دقیقه و زمان استخراج ۳ ساعت، بیشتر میباشد. قدرت آنتی‌اکسیدانی این عصاره در مقایسه با آنتی اکسیدان سنتزی TBHQ در غلظت های مختلف متفاوت بود. فعالیت ضد باکتریایی (حداقل غلظت بازدارندگی و کشندگی) این عصاره ها در برابر چهار باکتری بیماری‌زا و عامل فساد مواد غذایی شامل دو گونه گرم منفی اشرشیاکلی و سودوموناس آئروژینوزا، و دو گونه گرم مثبت باسیلوس سوبتیلیس و استافیلوکوکوس اورئوس ارزیابی گردید و نتایج نشان داد که غلظت ppm ۵۰۰ هر دو عصاره قادر به بازدارندگی و نیز کشندگی کلیه باکتری‌های مورد بررسی در این مطالعه میباشد.
دوره ۱۶، شماره ۹۴ - ( ۹-۱۳۹۸ )
چکیده
خشک کردن مواد غذایی مانند روشهای انجمادی و توسط هوای داغ ایده آل نیستند و باعث کاهش ارزش غذایی می شوند و گران هستند و تنها برای مواد غذایی با ارزش زیاد مورد استفاده قرار می گیرد. در این تحقیق، خشک کردن با سیال فوق بحرانی دی اکسید کربن جهت حذف رطوبت از انجیر مورد بررسی قرار گرفت. در روش خشک کردن با سیال فوق بحرانی ساختار محصولات غذایی هنگام خشک شدن حفظ می شود. طراحی آزمایش به روش فاکتوریل کامل به کمک نرم افزار Design Expert و جدول آنالیز واریانس برای تاثیر سه پارامتر فشار، دما و زمان برای اندازه گیری میزان حذف رطوبت انجام شد. مدل فاکتوریل محاسبه شده معنی دار و قادر به انتخاب پارامترهای برتر خشک کردن بود. در شرایط بهینه بیشترین عملکرد خشک کردن (۷۸,۱۰۹درصد) با میزان مطلوبیت ۰.۹۹۲ در فشار ۲۰ مگاپاسکال، دمای ۶۰ درجه سانتیگراد و مدت زمان ۱۲۰ دقیقه بود. نتایج نشان داد خشک کردن انجیر در کل دوره خشک کردن در مرحله نزولی صورت میگیرد که این امر نشاندهنده آن است که در خشک شدن این مواد، نفوذ درونی رطوبت کنترل‌کننده نرخ خشک کردن و انتقال جرم میباشد. در این تحقیق با حل قانون دوم فیک و در بازه فشار و دمای آزمایش شده با فرض کروی بودن انجیر به کمک معادله کرانک برای آن مقدار ضریب نفوذ رطوبت بین ۱۰-۱۰×۵۱/۴ و ۱۰-۱۰×۱۸/۰ مترمربع بر ثانیه به دست آمد. همچنین سرعت خشک کردن انجیر نیز محاسبه شد. افزایش دما و فشار باعث افزایش سرعت خشک شدن می شود.
