---

به علت توسعه استفاده از ورق‌های ترکیبی در صنعت حمل‌ونقل، درک رفتار شکل‌پذیری آن‌ها برای تولید محصولاتی باکیفیت بالا در فرآیندهای شکل‌دهی به‌ویژه کشش عمیق، اهمیت بالایی پیداکرده است. با توجه به استحکام متفاوت مواد پایه و وجود منطقه جوش، شکل­پذیری ورق­های ترکیبی غالباً کمتر از فلزات پایه است. مقایسه جابه‌جایی خط جوش و عمق کشش ورق­های ترکیبی تولید شده با دو روش جوشکاری لیزر و جوشکاری اصطکاکی اغتشاشی، از جمله اهداف این پژوهش می­باشد. به علت ایجاد منطقه محدودتر متاثر از حرارت و سوراخ کلیدی مناسب، جوشکاری لیزر نسبت به سایر روش­های جوشکاری برای تولید این ورق­ها در اولویت است. پارامترهای فرآیند جوشکاری اصطکاکی اغتشاشی به دلیل تأثیر زیاد بر تغییرات پیچیده ناحیه پلاستیک و متاثر شدن الگوی سیلان ماده و توزیع دما در ورق­های ترکیبی، بسیار با اهمیت می‌باشند. در این مقاله، با طراحی آزمایش­های تجربی، تاثیر نیروی ورق­­گیر و سرعت خطی جوشکاری بر عمق کشش و جابه‌جایی خط جوش ورق­های ترکیبی بررسی شده است. همچنین سختی ناحیه جوش حاصل از این فرآیندها مورد بررسی و مقایسه قرار گرفته است. نتایج نشان می دهد که با افزایش سرعت خطی جوشکاری لیزر، میزان عمق کشش و جابه‌جایی خط جوش افزایش یافته است. با افزایش سرعت خطی جوشکاری اصطکاکی اغتشاشی نیز میزان جابجایی خط جوش و عمق کشش افزایش یافته است. همچنین سختی ناحیه جوش لیزر بیشتر از سختی ناحیه مربوط به جوش اصطکاکی می­باشد.